Υπ’ όψιν ότι η διαχείριση του αμπελώνα μετά τη συγκομιδή δεν λογίζεται ως το φινάλε της περιόδου, αλλά συνιστά την ανεπίσημη πρώτη της επερχόμενης. Είναι η λεπτομέρεια που θα μεγιστοποιήσει τις αποδόσεις και την ποιότητα των φρούτων το επόμενο έτος.
Αφού λοιπόν τα σταφύλια μαζευτούν και αποθηκευτούν με ασφάλεια στο οινοποιείο, ήρθε η ώρα για τις τελευταίες δραστηριότητες στον αμπελώνα προτού τα αμπέλια εισέλθουν στη φάση αδράνειας. Δεδομένου ότι κάθε αμπελώνας είναι διαφορετικός, θα πρέπει να γίνεται διαχείριση σύμφωνα με τις ανάγκες του καθενός. Οι επιτυχημένες στρατηγικές διαχείρισης μετά τη συγκομιδή μπορούν να βοηθήσουν στη μεγιστοποίηση της απόδοσης του αμπελιού τον επόμενο χρόνο βελτιώνοντας την ποιότητα των φρούτων.
Μετά τη συγκομιδή, τα αμπέλια συνεχίζουν την κατανομή των πόρων από το έδαφος, απορροφούν θρεπτικά συστατικά και μέταλλα και με τη διαδικασία της φωτοσύνθεσης δημιουργούν αποθέματα υδατανθράκων αποθηκεύοντάς τα σε μόνιμες δομές ξύλου, δηλαδή, ρίζες και κορμούς. Αυτά τα αποθέματα υδατανθράκων χρησιμοποιούνται από το αμπέλι για αναπνοή κατά τη διάρκεια του χειμώνα και για την τροφοδότηση νέας ανάπτυξης την επόμενη σεζόν.
Η φροντίδα του εδάφους περιλαμβάνει τη λίπανση , τη διαχείριση του νερού, τη διατήρηση του πορώδους ,τον αερισμό του για την διαβίωση ωφέλιμων μικροοργανισμών και τέλος την διαχείριση των άλλων φυτών που αναπτύσσονται στον αμπελώνα και λειτουργούν ανταγωνιστικά προς το αμπέλι.
Το όργωμα:
Τον Οκτώβριο μετά τον τρυγητό απομακρύνονται τα ξηρά κλαδιά από το έδαφος και είναι απαραίτητο να σπάζουμε την κρούστα που δημιουργείται στην επιφάνεια του εδάφους ώστε να χαλαρώνει και να εξασφαλίζεται η μεγαλύτερη απορρόφηση νερού, η κυκλοφορία αέρα και η μεταφορά λιπασμάτων . Για τον σκοπό αυτό χρησιμοποιούνται μηχανικά καλλιεργητικά μέσα και γίνεται όργωμα σε βάθος 10-15 εκ. επιτυγχάνοντας καλύτερη σβολοποίηση του εδάφους. Επίσης στην περίπτωση παγετού τον χειμώνα με την αναμόχλευση του εδάφους καταστρέφονται τα κουκούλια των εντόμων και τα μικρόβια που διαχειμάζουν στο έδαφος και τα πεσμένα φύλλα.
Ο αερισμός του εδάφους είναι πολύ σημαντικός αφού συμβάλλει στην ανοργανοποίηση του αζώτου ώστε να είναι αφομοιώσιμο για το αμπέλι , όμως πρέπει να γίνεται χωρίς υπερβολές γιατί αλλιώς οδηγεί σε εντατικότερη αποσύνθεση του χούμου και εντονότερη αφομοίωση του αζώτου που δεν είναι επωφελής. Το έδαφος δεν πρέπει να οργώνεται υγρό γιατί συμπιέζεται και μειώνεται το πορώδες του. Σε 5-10 εκατ. μπορούμε να κάνουμε αναμόχλευση με σκάλισμα, ενώ πρέπει να γίνει βαθύτερο όργωμα σε βάθος 10-20 εκατ. ώστε να επιτύχουμε την επιθυμητή χαλάρωση.
Λίπανση μετά τη συγκομιδή:
Μετά τη συγκομιδή σταφυλιών είναι μια καλή στιγμή για τη διεξαγωγή ανάλυσης εδάφους, καθώς αυτό δίνει στους αμπελουργούς το χρόνο να δημιουργήσουν ένα καλό πλάνο για να παρέχουν επαρκή ποσότητα θρεπτικών ουσιών στο έδαφος.
Όταν τα σταφύλια αφαιρούνται από τον αμπελώνα αφαιρούνται επίσης θρεπτικά συστατικά, επομένως η αντικατάστασή τους είναι πολύ σημαντική.
Η περίοδος μεταξύ της συγκομιδής και της πτώσης των φύλλων είναι ένας από τους καλύτερους χρόνους για την πρόσληψη αζώτου. Υπολογίζεται ότι περίπου το 30% του αζώτου που χρησιμοποιείται την επόμενη σεζόν απορροφάται κατά την περίοδο μετά τη συγκομιδή της προηγούμενης σεζόν.
Κατά τον Νοέμβριο εάν υπάρχει διαθέσιμη χωνεμένη κοπριά ως λίπασμα είναι η κατάλληλη περίοδος ενσωμάτωσής της. Προσθήκη λιπασμάτων που δεν λιώνουν εύκολα , όπως θειικό κάλιο τοποθετούνται στη μέση κάθε γραμμής και ακολουθεί όργωμα σε βάθος 15-20 εκ. απ΄όπου και απορροφώνται σταδιακά από τις ρίζες.
Το λίπασμα μπορεί να εφαρμοστεί σε δόσεις ή διαφυλλικά ανάλογα με τις ανάγκες του αμπελώνα. Εκτός από το άζωτο, τον φωσφόρο και το κάλιο, το λίπασμα μπορεί να περιλαμβάνει επίσης ασβέστιο και ψευδάργυρο, ανάλογα με τα αποτελέσματα της ανάλυσης. Ορισμένοι ειδικοί προτείνουν ότι περίπου το 20% όλων των απαιτήσεων αζώτου, ανάλογα με την ανάλυση του εδάφους, θα πρέπει να εφαρμόζεται κατά την περίοδο μετά τη συγκομιδή.
Βέβαια προκειμένου τα αμπέλια να πάρουν όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά και μέταλλα από το έδαφος, πρέπει να παρέχεται επαρκής υγρασία του εδάφους.
Η ανάγκη για άρδευση:
Αρκετά συχνά στη χώρα µας τα τελευταία χρόνια παρατηρείται έλλειψη νερού µετά τον τρύγο, ιδιαίτερα όταν οι συνθήκες είναι έντονα ξηροθερµικές στη διάρκεια της βλαστικής περιόδου. Κατά την περίοδο αυτή τα πρέμνα έχουν την ικανότητα να προσαρμοστούν ακόμα και σε συνθήκες εδαφικής υγρασίας κατώτερης του σημείου μάρανσης. Όμως σε πολύ ξηρές περιοχές με πρώιμες ποικιλίες, η έλλειψη νερού μετά τον τρύγο μπορεί να επιφέρει σοβαρές διαταραχές στο πρέμνο. Σε τέτοιες περιπτώσεις επιβάλλεται η άρδευση μετά τον τρύγο.
Σε περιπτώσεις έλλειψης ύδατος μετά την συγκομιδή η καταστρεπτικότερη επίδραση είναι η μειωμένη αύξηση της ρίζας ώστε τα αμπέλια να μην μπορούν να προσλαμβάνουν θρεπτικά συστατικά από το έδαφος. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει επαρκής υγρασία του εδάφους οι ρίζες της αμπέλου δεν μπορούν να απορροφήσουν θρεπτικά συστατικά από το έδαφος αυξάνοντας την πιθανότητα να ξεπλυθούν κατά τη διάρκεια της βροχερής χειμερινής περιόδου. Η άρδευση βοηθά στη διατήρηση των φύλλων για φωτοσύνθεση και συσσώρευση αρκετών αποθεμάτων.
Εάν το χώμα παραμένει ξηρό, οι χαμηλές θερμοκρασίες μπορούν να βλάψουν τις ρίζες, αυξάνοντας το βάθος του παγετού κατά τη διάρκεια των μεγάλων κρύων περιόδων. Αυτό είναι πιθανότερο σε περιοχές με ελαφρύτερα χώματα ή καμία βροχόπτωση πριν από το χειμώνα. Ο τραυματισμός της ρίζας εκδηλώνεται συχνά την επόμενη άνοιξη με καθυστερημένη και ακανόνιστη εκβλάστηση οφθαλμών, και με ενδεχόμενη κατάρρευση των αναπτυσσόμενων νέων βλαστών. Οι απαιτήσεις των πρέμνων σε υγρασία κατά την περίοδο αυτή κυμαίνονται από 3-5% των ετήσιων αναγκών τους.
Επίσης η χειμερινή άρδευση προτείνεται εάν υπάρχει βροχόπτωση μικρότερη από 25 mm κατά τους μήνες αυτούς. Για να καλύπτονται οι απαιτήσεις σε νερό στο αμπέλι καθώς και για να αποφευχθεί η έκπλυση θρεπτικών ουσιών κάτω από τη ρίζα, συνιστάται παρακολούθηση της υγρασίας του εδάφους.
Διαχείριση ασθενειών μετά τη συγκομιδή
Η διαχείριση των ασθενειών μετά τη συγκομιδή είναι σημαντική καθώς ο κίνδυνος για προσβολή από ωίδιο, περονόσπορο και ακάρεα μπορεί να φτάσει αργά στη σεζόν ανάλογα με τον καιρό και το κλίμα και μπορεί να διαταράξει την πρόσληψη θρεπτικών ουσιών της αμπέλου. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο είναι σημαντικό να διατηρείται υγιής η φυλλική επιφάνεια από ασθένειες.
Εάν οι ασθένειες έχουν ελεγχθεί καλά κατά τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου τότε γενικά υπάρχει μικρή απαίτηση για εφαρμογή ψεκασμών μετά τη συγκομιδή. Ωστόσο, εάν υπήρξε συσσώρευση ορισμένων ασθενειών νωρίτερα στη σεζόν και το φθινόπωρο έχει πολλές βροχές, μπορεί να απαιτούνται ψεκασμοί μυκητοκτόνων μετά τη συγκομιδή.
Τόσο κατά τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου όσο και μετά τη συγκομιδή είναι σημαντικό να περιοριστεί η πιθανότητα μυκητιακών λοιμώξεων με μέτρα υγιεινής, όπως η διατήρηση των γύρω περιοχών απαλλαγμένων από ζιζάνια και ψηλό γρασίδι, καθώς και κλαδέματα και η αφαίρεση όλων των μαύρων μουμιοποιημένων φρούτων. Σε περιοχές με υψηλή μυκητιακή πίεση, ο έλεγχος των φυτοφαρμάκων αμέσως μετά τη συγκομιδή μπορεί να εφαρμοστεί.
Στο μυαλό του καλλιεργητή υπάρχουν ακόμα κάποια ζητήματα που πρέπει να διευθετήσει, αυτά είναι το κλάδεμα και οι εργασίες συντήρησης .
Το κλάδεμα είναι ένα από τα πιο σημαντικά καθήκοντα μετά τη συγκομιδή.
Αν και μπορεί να απέχει περισσότερο από ένα μήνα από την περίοδο περικοπής, οι καλλιεργητές πρέπει να λάβουν υπόψη τους τώρα πώς και πότε να κλαδέψουν τα αμπέλια.
Μερικές από τις ζωτικές εργασίες συντήρησης που πρέπει να γίνουν μετά τη συγκομιδή είναι η επιδιόρθωση ή η αντικατάσταση της πέργκολας και του εξοπλισμού και η φύτευση μιας καλλιέργειας κάλυψης για τη μείωση της απώλειας θρεπτικών στοιχείων του εδάφους και τον έλεγχο της διάβρωσης.Πιο συγκεκριμένα οι δυσκολίες της συγκομιδής και ειδικότερα της μηχανικής συγκομιδής, επιβαρύνουν σοβαρά τη δομή της πέργκολας ενός αμπελώνα. Ακόμα οι παραγωγοί πρέπει να θυμούνται να ελέγχουν τα συστήματα άρδευσής τους μετά τη συγκομιδή, καθώς η μηχανική συγκομιδή μπορεί να επιφέρει ζημιές. Έλεγχος είναι χρήσιμο να γίνει και στον εξοπλισμό του αμπελώνα για συνήθεις ανάγκες συντήρησης ή επισκευής, καθώς και να προσδιοριστεί ποια εξαρτήματα εξοπλισμού θα αντικατασταθούν.
Πηγές: Αμπελουργία για κρασιά ποιότητας, Α.Τσακίρης, Σημειώσεις Καλλιέργεια Αμπέλου Η.Κόρκας, Post-harvest Vineyard Management Growers guide for Riverina Vineyards Edited by Shayne Hackett and Kristy Bartrop , Gaiapedia , Winecompass , evineyard , sjvtandv , thegrapevinemagazine
