Ολα ξεκίνησαν µε επιστολή – ερώτηµα προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή της αρµόδιας Υπηρεσίας του ΥπΑΑΤ κατόπιν σχετικών αιτηµάτων από ∆ιευθύνσεις Αγροτικής Οικονοµίας και Κτηνιατρικής. Με το εν λόγω έγγραφο, ερωτήθηκε η Επιτροπή σχετικά µε τη δυνατότητα χρήσης, στις ετικέτες οίνων που παράγονται στην Ελλάδα, της ένδειξης «clos», η οποία αποτελεί παραδοσιακή ένδειξη της Γαλλίας και της ένδειξης «domaine», η οποία αποτελεί ένδειξη της αµπελουργικής εκµετάλλευσης στη Γαλλία.
Είπατε « Clos »;
Η Επιτροπή απάντησε ότι η ένδειξη «clos» µπορεί να χρησιµοποιηθεί για να περιγράψει οίνους που έχουν παραχθεί µόνο στη Γαλλία και στη Χιλή και η ένδειξη «domaine» για οίνους που έχουν παραχθεί µόνο στη Γαλλία και στην Κύπρο (ως κατοχυρωµένη προστασία του όρου «Κτήµα» συνοδευόµενη από το γαλλικό ισοδύναµο «domaine, παρότι, εκ παραδροµής προφανώς, τόσο στους σχετικούς κανονισµούς όσο και στο ηλεκτρονικό µητρώο e-bacchus ο όρος που έχει καταχωριστεί είναι «domain», που στην αγγλική έχει άλλη σηµασία). Κατά συνέπεια, καταλήγει η Επιτροπή, οι ενδείξεις οι οποίες περιγράφονται σε κανονισµούς της ΕΕ και αντιστοιχούν σε συγκεκριµένα κράτη, δεν µπορούν να χρησιµοποιηθούν σε ετικέτες οίνων που παράγονται στην Ελλάδα. Η απάντηση της Επιτροπής δεν υπέχει µεν θέση δεδικασµένου, όµως έχει ιδιαίτερη βαρύτητα και πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη ως προς τη διάθεση οίνων που φέρουν τις παραπάνω ενδείξεις.
Σχολιάζοντας την θέση αυτή της Επιτροπής, θα πρέπει να σηµειώσουµε ότι πρέπει να γίνει διάκριση µεταξύ των δύο όρων, καθώς οι νοµικές βάσεις προστασίας τους είναι διαφορετικές και, συνεπώς, τα νοµικά ζητήµατα διαφορετικά. Χωρίς να αναλύσουµε τις τεχνικές λεπτοµέρειες, υπογραµµίζουµε ότι ο όρος «clos» για οίνους από τη Γαλλία (ο οποίος ρυθµίζεται από τη γαλλική νοµοθεσία ήδη από το 1949) αναγνωρίζεται ως ένδειξη ήδη από τον Καν. (ΕΚ) 732/2002. Υπό το φως των ανωτέρω, η παραπάνω θέση της Επιτροπής έχει ισχυρό έρεισµα, καθώς σήµερα ο όρος «clos» συνιστά παραδοσιακή ένδειξη κατ΄ άρθρο 112 του Καν. (ΕΕ) 1308/2013 που προστατεύεται για τους οίνους ΠΟΠ και ΠΓΕ που παράγονται στην Γαλλία (και την Χιλή).
Τα αυτά ισχύουν και για άλλες παραδοσιακές ενδείξεις που έχουν καταχωριστεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο (ίδε ηλεκτρονικό µητρώο e-Bacchus) από άλλα κράτη ως τέτοιες και οι οποίες πιθανόν χρησιµοποιούνται στις συναλλαγές ως ισοδύναµοι όροι αντίστοιχων ελληνικών.
H µάχη για την ένδειξη «Domaine»
Στην Ελλάδα, η ένδειξη «domaine» χρησιµοποιείται αυθορµήτως (δηλαδή χωρίς εθνικό νοµικό έρεισµα) επί µακρό χρονικό διάστηµα σαν απόδοση του όρου «κτήµα» ή ακόµα και κατά τρόπο ελεύθερο, ενώ υπάρχει σαν όρος σε εµπορικά σήµατα οίνων και ως διακριτικός τίτλος οινοποιητικών επιχειρήσεων. Στη Γαλλία, ο όρος αναγνωρίστηκε µε το διάταγµα υπ’ αριθµ. 49-1349 της 30.09.1949. 12. Σήµερα, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η προστασία των ενδείξεων αµπελουργικής εκµετάλλευσης, όπως το «domaine», προστατεύονται από το άρθρο 54 του Καν. 2019/33, είναι δε εξαιρετικά αµφίβολο αν ο όρος τυγχάνει της ίδιας προστασίας µε εκείνη των παραδοσιακών ενδείξεων, και ειδικότερα, αν η χρήση π.χ. σε ιστοσελίδες, καταλόγους, κλπ. υπόκειται στους περιορισµούς της γαλλικής νοµοθεσίας και ακόµα περισσότερο αν µια τέτοια εµπορική χρήση συνιστά αποκλειστικό προνόµιο των γαλλικών οινοποιητικών επιχειρήσεων. Επιπλέον η σχέση των ενδείξεων αµπελουργικής εκµετάλλευσης µε προγενέστερα εµπορικά σήµατα που εµπεριέχουν τέτοιες ενδείξεις είναι µετέωρη. Ο Σ.Ε.Ο. έχει υποβάλει σχετικό αίτηµα γνωµοδότησης στον εκτελεστικό διευθυντή του Γραφείου ∆ιανοητικής Ιδιοκτησίας της Ε.Ε. (EUIPO) και έχουµε λόγους να είµαστε αισιόδοξοι.
Αυτό, βεβαίως, απαιτεί και άλλες, παράλληλες, ενέργειες µεταξύ των οποίων την έναρξη διαδικασίας τροποποίηση του φακέλου της παραδοσιακής ένδειξης «κτήµα», ώστε να συµπεριλάβει πλέον ως ισοδύναµους όρους π.χ. «estate», αλλά και « domaine » (µε δεδοµένες, πάντως, τις δυσκολίες του τελευταίου εγχειρήµατος λόγω πιθανής γαλλικής αντίδρασης). Απαραίτητο είναι ακόµα να θεσπιστεί ένα µορατόριουµ ώστε οι κατά τόπους ∆ΑΟΚ να µην απορρίπτουν σχετικές ετικέτες, ούτε να προβούν σε άλλες ενέργειες κυρωτικού χαρακτήρα προκειµένου να ολοκληρωθούν οι προαναφερόµενες ενέργειες.
Το µεγάλο ερώτηµα είναι, φυσικά, πώς φτάσαµε ως εδώ. Το πρόβληµα (ή τουλάχιστον η αµφιβολία) ήταν γνωστή στους «παροικούντες την Ιερουσαλήµ» εδώ και πολλά χρόνια. Γιατί κατά τη συζήτηση των εκτελεστικών Κανονισµών της Επιτροπής το 2002 ή έστω αργότερα (Καν. 607/2008) δεν σκέφτηκε κανείς να εντάξει τον όρο «domaine» ως ισοδύναµο του όρου «κτήµα» και προτίµησε το ανύπαρκτο σε οποιαδήποτε γνωστή γλώσσα επί γης «ktima»; H απάντηση είναι απλή και την έχουµε επισηµάνει πολλάκις από αυτή τη στήλη: Γιατί απουσιάζει η θεσµική υπόσταση του κλάδου που θα επέτρεπε σε συνεργασία µε τις αρµόδιες υπηρεσίες να σχεδιάσει και να δράσει προς προάσπιση των συµφερόντων του ελληνικού κρασιού. Αντ’ αυτού, οι προτάσεις λαµβάνονται την τελευταία στιγµή (ελλείψει έγκαιρης πληροφόρησης) ενώ η αυταπάρνηση δηµοσίων υπαλλήλων, οι οποίοι δουλεύουν και εκτός ωραρίου για να προλάβουν, δεν αρκεί.
Το αποτέλεσµα είναι οι οποίες θέσεις λαµβάνονται να είναι συχνά ελλιπείς ή και ανούσια αυστηρές. Ό,τι συµβαίνει και µε τους τεχνικούς φακέλους των ΠΟΠ/ΠΓΕ µας, που θέλουν γράψιµο από την αρχή. Αλλά για το θέµα αυτό που, δυστυχώς, έχει πολύ «ψωµί» θα επανέλθουµε.
Ο Θεόδωρος Γ.Γεωργόπουλος είναι κάτοχος της έδρας Jean Monnet για το Δίκαιο του Οίνου, του Πανεπιστημίου της Reims (Καμπανία Γαλλίας), Πρόεδρος του Ινστιτούτου Αμπέλου και Οίνου Καμπανίας (Institut Georges Chappaz), Πρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης για το Δίκαιο του Οίνου (AIDV), Γενικός Διευθυντής του Σ.Ε.Ο., Δικηγόρος Αθηνών και Διευθυντής του Τμήματος Wine, Spirits & Terroirs του διεθνούς δικηγορικού γραφείου Casalonga (Παρίσι).
Υπουργική Απόφαση 943/97828 (ΦΕΚ Β’ 1850/07.05.2021)
Έλεγχος ταυτότητας ποικιλιών αμπέλου
1. Αναθέτουμε στο Ινστιτούτο Ελιάς, Υποτροπικών Φυτών και Αμπέλου, Τμήμα Αμπέλου του Ελληνικού Γεωργικού Οργανισμού (ΕΛΓΟ) ΔΗΜΗΤΡΑ, τη διενέργεια εργαστηριακών εξετάσεων δειγμάτων αμπέλου με την χρήση των DNA μοριακών δεικτών που αναφέρονται στην παρ. 2 του μέρους Β του Παραρτήματος Ι του άρθρου 5 της υπ` αρ. 1649/89081/22.06.2018 απόφασης για την επιβεβαίωση της ποικιλιακής ταυτότητας αυτών.
2. Για την υλοποίηση των εργαστηριακών εξετάσεων δειγμάτων αμπέλου συνάπτεται σύμβαση μεταξύ του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥπΑΑΤ) και του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ (ανάδοχος).
3. Η Διεύθυνση Πολλαπλασιαστικού Υλικού Καλλιεργούμενων Φυτικών Ειδών και Φυτογενετικών Πόρων της Γενικής Διεύθυνσης Γεωργίας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ορίζεται ως αρμόδια αρχή για την παρακολούθηση και τον έλεγχο υλοποίησης των ως άνω εργαστηριακών εξετάσεων.
4. Η Διεύθυνση Οικονομικής Διαχείρισης της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ορίζεται ως αρμόδια αρχή για τις πληρωμές.
