Η συμφωνία είναι αποτέλεσμα μηνών διαπραγματεύσεων και θεωρείται ως απάντηση στα μακροχρόνια αιτήματα των επιχειρήσεων του κλάδου του κρασιού για πιο προσανατολισμένα στην αγορά εργαλεία στήριξης. Τα ανανεωμένα μέτρα είναι σχεδιασμένα για να εξισορροπήσουν τη ζήτηση με την παραγωγή, να ενθαρρύνουν την κλιματική προσαρμογή, να απλοποιήσουν και να εναρμονίσουν τις πρακτικές σήμανσης, να δώσουν κίνητρο για καινοτομία, να επεκτείνουν την ευελιξία των αδειών φύτευσης, και να στηρίξουν την τοπική οικονομία μέσω του οινοτουρισμού. Παράλληλα, αναμένεται ότι θα ενισχύσουν την ικανότητα του κλάδου να ανταποκριθεί στις προτιμήσεις των καταναλωτών και θα βοηθήσουν στην εκμετάλλευση των ανερχόμενων ευκαιριών στην αγορά.
Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της συμφωνίας είναι η αυξημένη ευελιξία στη διαχείριση των αδειών φύτευσης. Η αλλαγή αυτή αναμένεται να βοηθήσει τις οινοποιίες να προγραμματίσουν την παραγωγή τους πιο αποτελεσματικά και να προσαρμοστούν στις μεταβαλλόμενες συνθήκες της αγοράς. Ωστόσο, ορισμένες φωνές εντός του κλάδου εξέφρασαν την απογοήτευσή τους για την κατάργηση της προθεσμίας του 2045 για τα δικαιώματα φύτευσης, υποστηρίζοντας ότι αυτό θα μπορούσε να μειώσει τη μακροπρόθεσμη σταθερότητα.
Το πακέτο μέτρων επιτρέπει επίσης στα κράτη μέλη να αυξήσουν τη συγχρηματοδότηση από την ΕΕ για επενδύσεις που σχετίζονται με το κλίμα έως και το 80% των επιλέξιμων δαπανών. Η κίνηση αυτή αποσκοπεί στην επιτάχυνση των προσπαθειών των οινοπαραγωγών να προσαρμοστούν στην κλιματική αλλαγή και να υιοθετήσουν πιο βιώσιμες πρακτικές. Ο τομέας έχει αντιμετωπίσει αυξανόμενη πίεση από ακραία καιρικά φαινόμενα και μεταβαλλόμενες περιβαλλοντικές συνθήκες τα τελευταία χρόνια.
Τα προγράμματα προώθησης θα υποστούν επίσης αλλαγές στο πλαίσιο της νέας συμφωνίας. Μια νέα δομή θα επιτρέπει τρεις συνεχόμενες τριετείς περιόδους χρηματοδότησης, με αυξημένη οικονομική στήριξη. Οι ηγέτες του κλάδου πιστεύουν ότι αυτό θα συμβάλει στην ενίσχυση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών οίνων σε μια εποχή που οι παγκόσμιες αγορές γίνονται όλο και πιο απαιτητικές.
Η CEEV, που εκπροσωπεί τις ευρωπαϊκές οινοποιητικές εταιρείες, χαιρέτισε τη συμφωνία. Η Marzia Varvaglione, πρόεδρος του CEEV, δήλωσε ότι το πακέτο αντιμετωπίζει βασικά προβλήματα του κλάδου, ειδικά σε τομείς όπως η προώθηση, οι επενδύσεις και ο οινοτουρισμός. Σημείωσε ωστόσο ότι, αν και τα μέτρα είναι θετικά, η νομοθεσία της ΕΕ από μόνη της δεν μπορεί να λύσει όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι οινοπαραγωγοί.
Ο οινοτουρισμός έλαβε επίσης ρητή υποστήριξη στο πακέτο. Η CEEV τόνισε ότι ο οινοτουρισμός αποτελεί σημαντικό μοχλό της τοπικής οικονομικής ανάπτυξης και συμβάλλει στην οικοδόμηση ισχυρότερων δεσμών μεταξύ παραγωγών και καταναλωτών.
Οι κανόνες επισήμανσης είναι ακόμα ένας τομέας που θα υποστεί αλλαγές. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει δεσμευτεί να αναπτύξει ένα εναρμονισμένο σύμβολο για τους κωδικούς QR στις ετικέτες των κρασιών, το οποίο θα παρέχει μεγαλύτερη νομική ασφάλεια στους παραγωγούς σε όλα τα κράτη μέλη. Θα υπάρξει επίσης ευθυγράμμιση μεταξύ των κανονισμών για τα αρωματισμένα προϊόντα οίνου και τα παραδοσιακά κρασιά, διευκολύνοντας τους παραγωγούς να εισάγουν νέους τύπους κρασιών με χαμηλή ή μηδενική περιεκτικότητα σε αλκοόλ.
Παρά τις παραπάνω εξελίξεις, εξακολουθούν να υπάρχουν ορισμένες ανησυχίες στον κλάδο. Η CEEV επανέλαβε την αντίθεσή της στη χρήση κονδυλίων της ΕΕ για την εκρίζωση αμπελώνων —ένα μέτρο που αποσκοπεί στη μείωση της υπερπαραγωγής— ακόμη και με την επιβολή περιορισμών. Υπάρχει επίσης ανησυχία σχετικά με τον τρόπο ρύθμισης των κρασιών που έχουν υποστεί μερική αποαλκοολικοποίηση. Η συμφωνία εισάγει μια νέα κατηγορία που ονομάζεται «κρασί με μειωμένη περιεκτικότητα σε αλκοόλ» για προϊόντα με περιεκτικότητα σε αλκοόλ άνω του 6% κατ’ όγκο, η οποία, όπως φοβούνται ορισμένοι, θα μπορούσε να δημιουργήσει νομικές αμφισημίες και να διαταράξει τη συνοχή της αγοράς.
Ο Ignacio Sánchez Recarte, γενικός γραμματέας του CEEV, δήλωσε ότι, αν και δεν ήταν όλες οι ορολογίες ιδανικές για τον κλάδο, χαιρέτισε τις κινήσεις προς την εναρμόνιση όρων όπως «0,0%» για τα κρασιά χωρίς αλκοόλ. Κάλεσε επίσης τους νομοθέτες να υιοθετήσουν επίσημα το πακέτο μέτρων χωρίς καθυστέρηση.
Το πακέτο μέτρων για το κρασί αναμένεται να εγκριθεί επίσημα τις επόμενες εβδομάδες. Εάν υιοθετηθεί όπως έχει προγραμματιστεί, θα αποτελέσει μία από τις σημαντικότερες αναθεωρήσεις της πολιτικής της ΕΕ για το κρασί τα τελευταία χρόνια, με άμεσες επιπτώσεις για τους παραγωγούς σε όλη την Ευρώπη και πιθανές δευτερογενείς επιπτώσεις στις παγκόσμιες αγορές κρασιού.
Αναλυτικά τα σημαντικότερα μέτρα της συμφωνίας είναι τα εξής:
- Εξισορρόπηση παραγωγής και ζήτησης: Τα κράτη μέλη μπορούν να ενθαρρύνουν μέτρα όπως η εκρίζωση επιπλέον αμπελιών προκειμένου να αποφευχθεί η υπερπαραγωγή και να διατηρηθεί η σταθερότητα της αγοράς ενθαρρύνοντας την καινοτομία και βοηθώντας την προσαρμογή στις νέες συνθήκες της αγοράς. Η καταληκτική ημερομηνία για το πρόγραμμα αδειών φύτευσης αφαιρέθηκε και αντικαταστάθηκε από μια αναθεωρητική 10ετή περίοδο.
- Μεγαλύτερη ανθεκτικότητα στο κλίμα: Τα κράτη-μέλη μπορούν να αυξήσουν την στήριξη από την Ευρωπαϊκή Ένωση, για επενδύσεις που σχετίζονται με την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή– έως και 80% των επιλέξιμων δαπανών, επιτρέποντας την γρηγορότερη στροφή προς τη βιώσιμη παραγωγή.
- Απλουστευμένη και εναρμονισμένη ετικετοποίηση: Οι κανόνες ετικετοποίησης θα απλουστευτούν εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μειώνοντας τα διοικητικά κόστη και διευθετώντας το διασυνοριακό εμπόρια προς όφελος των καταναλωτών και των παραγωγών. Οι καταναλωτές θα έχουν πιο ξεκάθαρη πρόσβαση σε πληροφορίες, όπως ψηφιακές ετικέτες.
- Ενίσχυση τοπικής οικονομίας μέσω οινοτουρισμού: Οι οινοπαραγωγοί μπορούν να λάβουν στοχευμένη υποστήριξη για την ανάπτυξη πρωτοβουλιών οινοτουρισμού, προωθώντας την οικονομική ανάπτυξη στις αγροτικές περιοχές.
- Οίνοι χωρίς αλκοόλ: Ο όρος «χωρίς αλκοόλ» θα ισχύει για προϊόντα με περιεκτικότητα σε αλκοόλ κάτω του 0,5%, ενώ ο όρος «0,0%» θα χρησιμοποιείται για προϊόντα με περιεκτικότητα κάτω του 0,05%. Για τα κρασιά με μειωμένη περιεκτικότητα σε αλκοόλ (πάνω από 0,5% αλλά τουλάχιστον 30% χαμηλότερη από την τυπική περιεκτικότητα), θα υπάρχει η σαφέστερη ονομασία «μειωμένη περιεκτικότητα σε αλκοόλ», η οποία θα αντικαταστήσει τον προηγουμένως προτεινόμενο όρο «χαμηλή περιεκτικότητα σε αλκοόλ».
- Eυελιξία εξαγωγών: Τα κρασιά που προορίζονται για εξαγωγή θα εξαιρούνται από την υποχρέωση αναγραφής των συστατικών και παροχής διατροφικής δήλωσης για την εσωτερική αγορά της ΕΕ, μειώνοντας έτσι τον περιττό διοικητικό φόρτο.
- Αντιμετώπιση ασθενειών: Στοχευμένες δράσεις για την καταπολέμηση φυτικών ασθενειών όπως η κίτρινη κηλίδωση — συμπεριλαμβανομένης της παρακολούθησης, της διάγνωσης, της κατάρτισης και της έρευνας — θα λάβουν πρόσθετη στήριξη, αντιμετωπίζοντας αυτή τη σημαντική απειλή για τους αμπελώνες.
- Αρωματισμένα κρασιά: Η συμφωνία διευκρινίζει ότι το ροζέ κρασί μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βάση για επιπλέον περιφερειακά αρωματισμένα προϊόντα οίνου, διευρύνοντας το πεδίο εφαρμογής για την ανάπτυξη προϊόντων. Αυτό θα ενθαρρύνει την καινοτομία σε αναδυόμενα είδη προϊόντων και θα υποστηρίξει τους παραγωγούς που ανταποκρίνονται στις νέες προτιμήσεις των καταναλωτών.
