Σημειώνει χαρακτηριστικά ο δραστήριος οινοποιός Σπύρος Λαφαζάνης, αναφερόμενος στη δύναμη της προσωπικής επαφής στον οίνο. Αυτή, σύμφωνα με τον ίδιο, εξηγεί τη διάθεση που έδειξαν παρέες και οικογένειες να επισκεφθούν τα ελληνικά οινοποιεία αμέσως μετά το άνοιγμά τους και φυσικά δίνει το στίγμα της αντίδρασης του κόσμου, που άλλωστε είναι αυτή που περιμένουν οι οινοποιοί την επόμενη -μετάCovid19- ημέρα
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ Πέτρο Γκόγκο
Μέσα σε όλο αυτό που ζούμε το θετικό είναι ότι η φύση δεν «ανέστειλε» τη λειτουργία της, σημειώνει ο Σπύρος Λαφαζάνης αναφερόμενος στη φετινή αμπελουργική χρονιά. Σύμφωνα με τον ίδιο, το ιδιαίτερο φέτος είναι ότι «έχουμε παντού καλοφροντισμένα αμπέλια. Στην αρχή υπήρξε από τους παραγωγούς μια ανησυχία γιατί η καραντίνα μας έπιασε πάνω σε εποχή που γίνονταν πολλές εργασίες όπως το κλάδεμα, όμως τελικά ήταν βλέπετε και το αμπέλι μια διέξοδος», σημειώνει.
Πολύς λόγος γίνεται για το διάστημα που χρειάζεται ο κλάδος του οίνου για να επανέλθει στην κανονικότητά του. Κάποιοι μιλούν για περισσότερα από πέντε χρόνια. Ποια είναι η άποψη του Σπύρου Λαφαζάνη;
Η απάντηση σε αυτή την ερώτηση δεν είναι καθόλου εύκολη. Θυμάμαι ότι παλαιότερα με ενοχλούσε πολύ η έκφραση «βαδίζουμε σε αχαρτογράφητα νερά» που συνήθιζαν να χρησιμοποιούν οι πολιτικοί. Είναι για εμένα η πρώτη φορά που η έκφραση αυτή αποτυπώνει απόλυτα την πραγματικότητα. Δεν μπορώ λοιπόν να σας πω τίποτα πιο συγκεκριμένο από το ότι θα χρειαστούν από ένα έως και δέκα έτη! Το θέτω με αυτό το τρόπο θέλοντας να τονίσω το μέγεθος της αβεβαιότητας που έχει περιέλθει ο κλάδος. Κατά κύριο λόγο θα εξαρτηθεί από τη διάρκεια της πανδημίας και από την ποσότητα και ποιότητα των μέτρων που θα πάρουν οι κυβερνήσεις -γιατί το πρόβλημα είναι σε ολόκληρη την Ευρώπη- αλλά και τη σοβαρότητα και την ακεραιότητα στην εφαρμογή τους.
Είναι αναμφίβολο ότι ο Covid19 δημιούργησε πρωτόγνωρες συνθήκες για την παγκόσμια κοινωνία και οικονομία. Στην ελληνική οινική πραγματικότητα τα βρήκε όμως όλα εύρυθμα; Ή μήπως λειτούργησε αθροιστικά σε μια επιβαρυμένη ήδη κατάσταση;
Τώρα αγγίζεται ένα πολύ κρίσιμο σημείο και θα πρέπει κάποια στιγμή όλοι με ειλικρίνεια να δούμε ποια είναι σήμερα η οινική πραγματικότητα και πόσο κοντά η μακριά είναι σε αυτό που χαρακτηρίζετε ως «εύρυθμο» – για να χρησιμοποιήσω την δική σας λέξη. Αρκεί να θέσουμε μία και μόνο (φαινομενικά) απλή ερώτηση σε όλους τους ηθύνοντες, τον Υπουργό Γεωργίας, τους ηγέτες των κλαδικών οργάνων, τους αρμόδιους υπηρεσιακούς : Πόσο κρασί παράγει η Ελλάδα? Τι πιστεύετε ότι θα απαντούσαν; Πολύ απλά ότι δε γνωρίζουν!! Κανείς δε γνωρίζει. Ο Ελληνικός οιναμπελώνας εκτείνεται σε 650.000 στρέμματα με μέση παραγωγή 800-1500 κιλά ανά στρέμμα. Αυτό θα πρέπει να μας δίνει πάνω από 500.000 τόνους κρασιών. Η επίσημη παραγωγή είναι λίγο πάνω από 200.000 τόνους. Από τα συγκεκριμένα νούμερα καταλαβαίνετε το μέγεθος της στρέβλωσης. Οι ευθύνες των κυβερνήσεων είναι τεράστιες τόσο με την αλλοπρόσαλλη φορολογική πολιτική, με αποκορύφωμα την επιβολή ΕΦΚ αλλά και με την προκλητική ανοχή σε κάθε τι παρά…νομο. Τεράστιες είναι βέβαια και οι ευθύνες του κλάδου που έμεινε αδιάφορος σε αυτές τις νοσηρές καταστάσεις που τώρα πλέον έχουν γιγαντωθεί και απειλούν την υπόσταση του. Η αξία της κανονικότητας ήταν ιδιαίτερα αισθητή κατά την διάρκεια της υγειονομικής κρίσης. Και βέβαια αναλογισθείτε πόσο αδύναμος και άοπλος είναι ο Έλληνας εκπρόσωπος όταν διαπραγματεύεται για το Ελληνικό κρασί και διεκδικεί την άκρως απαραίτητη Ευρωπαϊκή στήριξη.
Μπορούμε σήμερα στην οινική Ελλάδα να μιλήσουμε για μετά-Covid19 εποχή;
Όχι, δεν θα το έλεγα είναι πολύ νωρίς. Το πρώτο βήμα θα είναι να ξεπεράσουμε τον σκόπελο των αποθεμάτων που παραμένουν ακίνητα τόσο στις κάβες, όσο και τις δεξαμενές των οινοποιείων από τον Μάρτη και μετά. Παράλληλα και άμεσα θα πρέπει να ξεκινήσει η απόσταξη κρίσης ώστε να αδειάσουν οι δεξαμενές και να ανακτηθούν τα κεφάλαια που δαπανήθηκαν για την παραγωγή των κρασιών. Αυτό, ελπίζουμε ότι θα διαμορφώσει τις προϋποθέσεις ενός σχετικά ομαλού τρύγου. Το επόμενο ερώτημα βέβαια είναι αν θα επικρατήσει η αίσθηση ασφάλειας και σταθερότητας μετά τον Σεπτέμβρη ώστε να παραλάβουν τα οινοποιεία τις συνήθεις ποσότητες σταφυλιών. Γενικά είναι μια πολύ δύσκολη συγκυρία με μεγάλο ρίσκο.
Η εστίαση άνοιξε, το ίδιο και τα οινοποιεία, και ο τουρισμός, μαζί και ο οινοτουρισμός, φαίνεται να επανεκκινεί, όπως και οι εξαγωγές. Τι άλλο έχει να περιμένει ο Έλληνας οινοποιός;
Τα είπατε όλα. Απλά οι αγορές που αναφέρατε αυτή τη στιγμή παρουσιάζουν ένα μούδιασμα. Φυσικά ήταν απαραίτητη η σταδιακή και όχι η καθολική επαναφορά των αγορών όμως τελικά ήταν πολύ μεγάλο το διάστημα που περάσαμε, συμπληρώνονται σχεδόν 4 μήνες, και όλες οι επιχειρήσεις χρειάζονται χρόνο για να ανακάμψουν. Από την Δευτέρα που μας πέρασε άνοιξαν και τα ξενοδοχεία της χώρας, των οποίων οι κρατήσει αποτελούν έναν αναμφίβολο δείκτη για τη σεζόν. Σε πολλές επιχειρήσεις υπάρχει προβληματισμός αν θα μπορέσουν να λειτουργήσουν με τα, ορθά βεβαίως, υγειονομικά μέτρα που έχουν ληφθεί τα οποία όμως φέρνουν τεράστιες λειτουργικές δυσκολίες. Υπάρχουν και πολλές επιχειρήσεις οι οποίες δεν θα ανοίξουν. Σε κάθε περίπτωση θα υπάρχει περιορισμένη προσέλευση και κατανάλωση. Δεν περιμένουμε κάτι άλλο, περιμένουμε την αντίδραση του κόσμου.
Ο οινοτουρισμός από την άλλη παρουσιάζει μια μικρή κινητικότητα από την άποψη ότι κάποιες παρέες και οικογένειες έδειξαν μια μικρή προτίμηση στο να επισκεφθούν οινοποιεία τα οποία εκ των πραγμάτων διαθέτουν ανοιχτούς χώρους και προωθούν την επαφή με τη φύση που όλοι έχουν ανάγκη αυτή τη στιγμή. Αυτό που δε γνωρίζουμε είναι πως θα εξελιχθεί η χρονιά σε σχέση με τα γκρουπ που κανονίζονταν από τουριστικά γραφεία.
Το συμπέρασμα πάντως και αυτό που συνειδητοποιήσαμε όλοι είναι η σημασία του να λειτουργούμε όλοι ως κρίκοι μιας αλυσίδας ξεκινώντας από το έδαφος του αμπελιού και καταλήγοντας στα ποτήρια μας με τη σημαντικότατη παρουσία της εστίασης!
Κι όλα αυτά την ώρα που κορυφώνονται οι προετοιμασίες για τον επικείμενο τρύγο, ο οποίος διαδικαστικά θα είναι σίγουρα διαφορετικός. Αναμένεται η κατάρτιση κάποιου υγειονομικού πρωτοκόλλου;
Δεν νομίζω ότι θα επηρεασθεί η διαδικασία της παραγωγής από τα μέτρα ούτε υπάρχει κίνδυνος διασποράς. Εννοείται ότι θα εφαρμόζονται τα μέτρα υγιεινής και θα αποφεύγεται ο συνωστισμός όπου παρατηρείται, αυτό εξάλλου θα γίνεται πλέον σχεδόν ασυναίσθητα από τον καθένα μας. Δεν είμαστε σε αναμονή ανακοίνωσης κάποιας αλλαγής στη διαδικασία του τρύγου και της παραγωγικής διαδικασίας. Ούτως ή άλλως το κρασί ανήκει στην ευρύτερη κατηγορία του τρόφιμου και όλα τα οργανωμένα οινοποιεία της χώρας διαθέτουν πιστοποιημένα συστήματα ποιότητας HACCP & ISO τα οποία προβλέπουν σε ένα μεγάλο βαθμό όλες τις διαδικασίες υγειονομικού ενδιαφέροντος οι οποίες φυσικά και τηρούνται απολύτως. Εάν υπάρξει κάποια μικρή αλλαγή λογικά θα το μάθουμε λίγες ημέρες πριν ξεκινήσει ο τρύγος.
Πόσο αναμένεται να δυσκολέψει η παραγωγική διαδικασία;
ίδια με την από πάνω ερώτηση.
Πώς εξελίσσεται η φετινή χρονιά; Πόσο βοήθησε ο φετινός χειμώνας το αμπέλι; Τι σημάδια δείχνουν οι αμπελώνες της Νεμέας και της Μεσσηνίας;
Το θετικό μέσα σε όλο αυτό που ζούμε είναι ότι η φύση δεν «ανέστειλε» τη λειτουργία της. Η χρονιά εξελίχθηκε σχετικά κανονικά χωρίς να έχουμε κάποιο ακραίο καιρικό φαινόμενο που να επηρεάσει αρνητικά την παραγωγής στους αμπελώνες της Ελλάδας. Σε κάποιες περιοχές διαπιστώθηκαν μικρά προβλήματα από χαλάζι και ισχυρούς ανέμους αλλά αυτά είναι κάθε χρόνο στο πρόγραμμα! Εάν δεν υπάρξει κάτι που να μας προβληματίσει μέσα στον επόμενο 1,5 μήνα τότε θα είναι μια καλή χρονιά. Το ιδιαίτερο που παρατηρώ φέτος είναι ότι έχουμε παντού καλοφροντισμένα αμπέλια. Στην αρχή υπήρξε από τους παραγωγούς μια ανησυχία γιατί η καραντίνα μας έπιασε πάνω σε εποχή που γίνονταν πολλές γεωργικές εργασίες όπως το κλάδεμα, όμως τελικά ήταν βλέπετε και το αμπέλι μια διέξοδος. Την ίδια εικόνα παρατηρούμε και στην Πελοπόννησο.
Εβδομήντα χρόνια ιστορίας και πλούσια επενδυτική δραστηριότητα για τον Σπύρο Λαφαζάνη, που μόλις πέρσι ολοκλήρωσε μια θηριώδη ανακαίνιση μαζί με rebranding του ονομαστού οινοποιείου Νέστωρ της Μεσσηνίας. Πώς αποτιμάται αυτή η κίνηση; Αποτελεί τελικά η δυνατή επένδυση μια ακόμη δικλίδα ασφαλείας για τους δύσκολους καιρούς;
Έχετε δίκιο, το οινοποιείο μας μετρά 74 χρόνια οινικής διαδρομής, τα τελευταία 6 έχουμε επενδύσει σε ένα από τα πιο ιστορικά οινοποιεία της χώρας, το οινοποιείο Νέστωρ, ενώ παράλληλα τα τελευταία 2 έχουμε μπει σε ένα πρόγραμμα ανάπτυξης / επέκτασης του ιδιόκτητου αμπελώνα μας στην περιοχή της Νεμέας και της Τριφυλίας με κυρίως ελληνικές ποικιλίες. Εντάξει, κάναμε κάποια σημαντικά βήματα και έχουμε πάρει μεγάλα ρίσκα κατά καιρούς αλλά αυτή τη στιγμή δε μπορώ να απαντήσω τι θα ήταν καλύτερο διότι βρισκόμαστε μπροστά σε πρωτόγνωρες καταστάσεις.
Η κόρη του Σπύρου και της Στέλλας Λαφαζάνη, Αθηνά, με σπουδές στη Διοίκηση Επιχειρήσεων έχει αναλάβει το marketing και την εμπορική διεύθυνση της εταιρείας
Πώς σκοπεύει ο Σπύρος Λαφαζάνης να ενισχύσει στον επόμενο καιρό την επαφή με το καταναλωτικό κοινό. Μπορεί τελικά η digital να υποκαταστήσει τη φυσική επαφή;
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν εδώ και καιρό αντικαταστήσει ένα ποσοστό της επικοινωνίας μας με το καταναλωτικό κοινό. Έχουμε έρθει πιο κοντά, αυτό είναι γνωστό! Την περίοδο της πανδημίας κατέστη αναγκαίο ένα παγκόσμιο τεχνολογικό άλμα όσον αφορά τις διαδικτυακές επικοινωνίες κυρίως όμως, στον κλάδο μας, αυτό το κομμάτι αφορά τη διάθεση προϊόντων, για παράδειγμα τις online κάβες. Όμως όσων αφορά το κρασί δε πρόκειται ποτέ να εκλείψει η προσωπική επαφή γιατί το κρασί, η γευσιγνωσία του και η κατανάλωσή του συνδέονται άμεσα με τις αισθήσεις και τις παρέες. Σκεφτείτε τις πολύ ωραίες φωτογραφίες στο Instagram που απεικονίζουν κρασιά και διαβάζεις από κάτω τι εξαιρετικό και νόστιμο είναι αλλά κάπως αυτή η επικοινωνία μένει μισή εφόσον δε το μυρίζεις, δε το γεύεσαι και τελικά δε συνοδεύει το γεύμα σου!
Ίσως αυτή την ερώτηση η αναταραχή του Covid19 να την κάνει να φαντάζει άκαιρη αλλά ένας υπερδραστήριος αμπελουργός και οινοποιός δεν μπορεί να μην έχει στα σκαριά και άλλα σχέδια για το μέλλον. Ιδιαίτερα με μια τόσο δυναμική νέα γενιά στο προσκήνιο.
Θα ήθελα κι εγώ πολύ το θέμα αυτή της συνέντευξης να ήταν άλλο, αλλά γνωρίζω και κατανοώ ότι το ενδιαφέρον του κοινού σας αυτή τη στιγμή εστιάζεται στην μετά-covid εποχή. Ελπίζω να έχουμε σύντομα την ευκαιρία να συζητήσουμε εκτενέστερα για το μέλλον χωρίς να μας απασχολούν τόσο σοβαρά ζητήματα τα οποία χωρίς να το θέλουμε μας κρατούν πίσω.
