απόδοση Ζήσης Πανάγος
Υπάρχει ένας λόγος για τον οποίο το άρωμα με μεγάλη εφαρμογή κατατάσσεται σε υψηλή θέση στη λίστα των περισσότερων οινόφιλων. Εξουσιάζει τις αισθήσεις σας, κρύβει αρώματα και διαστρεβλώνει την αντίληψή σας για ένα κρασί. Σε επαγγελματικές γευσιγνωσίες και εξετάσεις κρασιού, η χρήση αρώματος απαγορεύεται, αν όχι επιμελώς. Απλώς δεν το κάνεις.
Τι θα γινόταν λοιπόν, αν εφαρμόζαμε την ίδια λογική στη μουσική, ελέγχοντας τους ήχους που ακούμε ή δεν ακούμε, ενώ δοκιμάζουμε κρασί; Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ένα χαοτικό περιβάλλον μπορεί να «φράξει» τις αρτηρίες της σκέψης, καθιστώντας πιο δύσκολο το να συγκεντρωθεί κανείς στις αποχρώσεις ενός κρασιού. Μπορεί όμως η μουσική να ενισχύσει την εμπειρία σας από ένα κρασί, αλλάζοντας αδιαμφισβήτητα την αντίληψή σας για αυτό;
Μία Master of Wine (MW) έχει αποδείξει ότι μπορεί απολύτως. Με τον ίδιο τρόπο που το άρωμα του ψωμιού μπορεί να κάνει το σπίτι πιο φιλόξενο, η κλασική μουσική μπορεί να απογειώσει την εμπειρία μιας σαμπάνιας σε σύγκριση με τη σιωπή, είτε είστε λάτρης του είδους είτε όχι.
Η Susan Lin έγινε MW το 2021 και είναι επί του παρόντος επικεφαλής της τεχνογνωσίας κρασιού για τον λιανοπωλητή εκλεκτών κρασιών Belmont Wine Exchange στο Σαν Φρανσίσκο. Έχει επίσης μεταπτυχιακό στις Καλές Τέχνες, κλασικό πιάνο και μουσικολογία, και μια προηγούμενη καριέρα στην ανάλυση δεδομένων υψηλής τεχνολογίας στη Google πίσω της. Ξεκίνησε με έναν στόχο, να μάθει, εάν η κλασική μουσική θα μπορούσε να επηρεάσει την αντίληψη ενός ατόμου για την ίδια σαμπάνια Brut NV. Το επίσημο όνομα για αυτό το πεδίο μελέτης είναι διατροπική αντίληψη, δηλαδή γιατί οι άνθρωποι κάνουν διαισθητικές συνδέσεις μεταξύ άσχετων ερεθισμάτων, σε αυτήν την περίπτωση γεύσης και ακουστικής.
Η Lin επέλεξε πέντε μουσικά κομμάτια: ένα για τον αντίθετο ρυθμό, ένα για τον τόνο, ένα για το ηχοχρό, ένα για την άρθρωση και τέλος ένα πέμπτο για την σιωπή. Έπειτα, σε ένα τμήμα συμμετεχόντων, που περιελάμβανε κοινωνικούς πότες, φοιτητές MW, σομελιέ και επαγγελματίες του κλάδου δόθηκαν τα ίδια πέντε ποτήρια Veuve Clicquot Brut NV Yellow Label blind και έπαιξαν κάθε κομμάτι τυχαία. Τους ζητήθηκε να κατατάξουν κάθε ποτήρι για την πολυπλοκότητα, τη φρουτώδες, τον αναβρασμό και τη φρεσκάδα του, αλλά και πόσο τους άρεσε το κρασί και η μουσική, επιτρέποντας στον Lin να ποσοτικοποιήσει πώς κάθε μουσική παράμετρος επηρέασε την αισθητηριακή αντίληψη.
Τα αποτελέσματα ήταν εκπληκτικά ξεκάθαρα.
Σε σύγκριση με τη σιωπή, η μουσική ενίσχυσε παγκοσμίως την εμπειρία με τους συμμετέχοντες να αντιλαμβάνονται το ίδιο κρασί ως πιο αναβράζον, πιο φρουτώδες και πιο περίπλοκο. Σημειωτέον, όταν ακουγόταν «συναρπαστική» μουσική με υψηλότερο τόνο και ταχύτερο ρυθμό, το ίδιο κρασί έγινε αντιληπτό ως ακόμη πιο φρέσκο και αναβράζον. «Όταν δοκιμαζόταν στη σιωπή, η σαμπάνια έγινε αντιληπτή ως λιγότερο αγαπητή, λιγότερο αναβράζουσα, λιγότερο φρουτώδης, λιγότερο πλούσια και λιγότερο περίπλοκη», αναφέρει η Lin. «Θεωρήθηκε το πιο εκτός ισορροπίας από τα πέντε. Με άλλα λόγια, το κρασί ήταν χειρότερο χωρίς μουσική, και αυτό ήταν στατιστικά σημαντικό σε όλα τα επίπεδα.
Από τους 71 συμμετέχοντες της μελέτης της Lin, οι 70 πίστεψαν ότι δοκίμαζαν πέντε διαφορετικά κρασιά. Ακόμη και ο μοναδικός συμμετέχων που αναγνώρισε ότι δοκίμαζε το ίδιο κρασί ένιωσε ότι οι αντιλήψεις του άλλαζαν αναπόφευκτα με κάθε κομμάτι. Και επίσης δεν υπήρχε σχεδόν καμία συσχέτιση μεταξύ της απόλαυσης της μουσικής και του κρασιού από τους συμμετέχοντες. Στην πραγματικότητα, ορισμένοι από τους συμμετέχοντες της Lin μοιράστηκαν την αντιπάθειά τους για την κλασική μουσική, αλλά παρόλα αυτά βρήκαν τις αντιλήψεις τους θετικά αλλοιωμένες.
Η θεωρία της Lin, την οποία θα ήθελε να δοκιμάσει πιο αυστηρά, είναι ότι διαφορετικές μουσικές παράμετροι (τέμπο, τόνος, χροιά, άρθρωση) μπορούν να αντληθούν από οποιοδήποτε είδος, ανεξάρτητα από το προσωπικό γούστο, για να προκύψουν παρόμοια αποτελέσματα. «Δεν είμαι λάτρης της αμερικανικής κάντρι μουσικής, αλλά όταν άκουγα κομμάτια μουσικής δεν ήξερα ότι έβρισκα εμπειρίες παρόμοιες με την κλασική μουσική και μπορούσα να βγάλω αυτές τις μουσικές παραμέτρους».
Εν ολίγοις, ο Μπετόβεν ενός ανθρώπου θα μπορούσε να είναι οι Metallica ενός άλλου, αλλά και οι δύο μπορούν να κάνουν ένα κρασί να τραγουδήσει. Από τις δικές της εμπειρίες, η Lin θυμάται ότι έπινε ένα Corbières. «Ήταν ένα όμορφο, απλό κρασί. Αργότερα εκείνο το βράδυ έβαλα να ακούσω έναν Αργεντινό συνθέτη του σύγχρονου τάνγκο. Ξαφνικά έγινε πιο πικάντικο, πυκνό και πολυεπίπεδο.»
Γιατί έχει σημασία? Εκτός από τη βελτίωση της ικανοποίησης από το κρασί, υπάρχουν επίσης συνέπειες για την προώθηση του κρασιού. Οι ηχητικές υπογραφές θα μπορούσαν να είναι το επόμενο σύνορο στο μάρκετινγκ κρασιού, σύμφωνα με τον Lin. Η ιδέα του κρασιού να φέρει μια θεματική μελωδία μπορεί να ακούγεται ανόητη, αλλά δεν θα ήταν η πρώτη βιομηχανία που προσδίδει μια μουσική ταυτότητα σε μια επωνυμία. Σκεφτείτε τα Microsoft, Netflix, McDonalds. Έχουν όλα άμεσα αναγνωρίσιμα λογότυπα ήχου. Γιατί όχι μια μάρκα κρασιού;
Γιατί έχει σημασία? Εκτός από τη βελτίωση της ικανοποίησης από το κρασί, υπάρχουν επίσης συνέπειες για την προώθηση του κρασιού. Οι ηχητικές υπογραφές θα μπορούσαν να είναι το επόμενο σύνορο στο μάρκετινγκ κρασιού, σύμφωνα με τον Lin. Η ιδέα του κρασιού να φέρει μια θεματική μελωδία μπορεί να ακούγεται ανόητη, αλλά δεν θα ήταν η πρώτη βιομηχανία που προσδίδει μια μουσική ταυτότητα σε μια επωνυμία. Σκεφτείτε τα Microsoft, Netflix, McDonalds. Έχουν όλα άμεσα αναγνωρίσιμα λογότυπα ήχου. Γιατί όχι τότε και ένα μπουκάλι κρασιού;
«Η γευσιγνωσία κρασιού είναι μια εμπειρία, δημιουργεί αναμνήσεις και νομίζω ότι η μουσική θα μπορούσε να είναι ένα πραγματικά σημαντικό στοιχείο για την παρουσίαση της επωνυμίας, επειδή το μάρκετινγκ και το branding ενσωματώνουν πολλά περισσότερα από το οπτικό», λέει η Lin. «Θα μπορούσατε να έχετε μια μουσική υπογραφή για το σπίτι σας, και ίσως κάθε έκφραση.»
Αν και η Lin δεν είναι η πρώτη που βρήκε μια σύνδεση μεταξύ περιβάλλοντος και γεύσης, είναι η πρώτη που επικεντρώθηκε αποκλειστικά στα αφρώδη κρασιά. Ο Charles Spence, καθηγητής πειραματικής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, είναι ένα κορυφαίο όνομα στον τομέα της αντίληψης διασταυρούμενων τρόπων. Η έρευνά του έδειξε πώς το φως, η μουσική και το χρώμα μπορούν να «καρυώσουν ψηφιακά» ένα κρασί, αναδεικνύοντας διαφορετικά χαρακτηριστικά. Ο συγγραφέας κρασιού Jo Burzynska έχει από καιρό υιοθετήσει μια πολυαισθητηριακή προσέγγιση στη γευσιγνωσία κρασιού, συνδυάζοντας διαφορετικά είδη με συγκεκριμένες ποικιλίες σταφυλιού για να ενισχύσει διαφορετικά χαρακτηριστικά. Το 2008 ο καθηγητής Adrian North στο Πανεπιστήμιο Heriot-Watt διαπίστωσε ότι ένα δυνατό μουσικό κομμάτι έκανε ένα κρασί να γίνει αντιληπτό ως 60% πιο πλούσιο και πιο στιβαρό από ό,τι όταν δεν ακούγονταν μουσική. Τα κρασιά εμφανίζονταν πιο τολμηρά και πιο φρέσκα όταν συνοδεύονταν από ένα αισιόδοξο ποπ κομμάτι.
Η μελέτη της Lin δεν έλαβε υπόψη παράφωνα ή «λυπητερά» κομμάτια, αλλά είναι περίεργη τι αποτέλεσμα μπορεί να έχει αυτό.
Ηχητική γήρανση
Αν πιστεύετε ότι όλα αυτά ακούγονται υπερβολικά, λίγο περίεργα, τότε μπορείτε να σκεφτείτε το πλήθος των οινοποιείων που πιστεύουν ότι η μουσική μπορεί επίσης να αλλάξει την ωρίμανση ενός κρασιού στο βαρέλι, πολύ πριν φανεί το εσωτερικό του ποτηριού.
Η ηχητική παλαίωση είναι η χρήση της μουσικής για την παλαίωση ενός κρασιού ή ενός οινοπνεύματος. Το Kaiken της Αργεντινής, που ανήκει στον Χιλιανό οινοποιό Aurelio Montes, νανουρίζει τα βαρέλιά του 24 ώρες το 24ωρο, 7 ώρες το 24ωρο, με γρηγοριανά άσματα. Η λειτουργία του Montes στη Χιλή καταπραΰνει τα βαρέλια που ξεκουράζονται με μοναστηριακές μελωδίες, ενώ το φανταστικά έντεχνο Chateau La Grace Dieu des Prieurs στο St-Emillon προτιμά τη ρωσική ορχηστρική μουσική.
Υπάρχει μέθοδος στην τρέλα τους; Είναι λογικό ότι οι δονήσεις σε ένα βαρέλι αυξάνουν την επαφή μεταξύ ξύλου και υγρού, αλλοιώνοντας τη διαδικασία γήρανσης.
Αυτός είναι ο λόγος που το Dark Island της Νέας Υόρκης ωριμάζει μουσικά το πνεύμα του, πιστεύοντας ότι οι δονήσεις ενθαρρύνουν τη μεγαλύτερη αλληλεπίδραση μεταξύ υγρού και βαρελιού. Λένε ότι τα ουίσκι και τα ρούμια του 1700 (για τα οποία οι ιστορικοί τείνουν να συμφωνούν ότι είναι από τα καλύτερα που έχουν παραχθεί ποτέ) έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό όλα μεταφέρονταν με βαγόνι τρένο ή πλοίο για αρκετούς μήνες, ενώ κινούνταν συνεχώς. Η δική του συσκευή, η απτική βυθισμένη απομονωμένη μηχανή ωρίμανσης (TIIME), δημιουργεί υγρά κύματα μέσα στην κάννη που αναγκάζουν την αλληλεπίδραση βαρελιού/υγρού. Η πιο βαριά, πιο γρήγορη μουσική δημιουργεί περισσότερους κραδασμούς και περισσότερη αλληλεπίδραση για ένα πιο βαρύ πνεύμα, σε σύγκριση με πιο απαλή μουσική που τείνει προς μια πιο ελαφριά έκφραση.
Ενώ, λοιπόν η ηχητική γήρανση βασίζεται στη σωματική επίδραση της μουσικής, η έρευνα της Lin επικεντρώνεται στις ψυχολογικές επιπτώσεις. Η μουσική είναι ισχυρή και είναι λογικό η αισθητηριακή μας αντίληψη για ένα κρασί να συνδέεται με τη συναισθηματική μας κατάσταση.
«Όσο η επιστήμη μπορεί να προσπαθήσει να απομονώσει διαφορετικά στοιχεία μιας αισθητηριακής εμπειρίας, είμαστε ολιστικά αισθητήρια όντα», προσθέτει η Lin. «Αυτό που ακούμε ή δεν ακούμε όταν τρώμε ή πίνουμε έχει επιπτώσεις. Είναι τραγανό αυτό το μαρούλι; Τότε είναι φρέσκο. Έρευνες έχουν δείξει ότι παίρνουμε διαισθητικά ακουστικά στοιχεία για να μας πουν τι τρώμε και τι πίνουμε.»
Ένα καλό κρασί θα μιλήσει από μόνο του ανεξάρτητα από το περιβάλλον. Αλλά η έρευνα της Lin αποδεικνύει ότι ανεξάρτητα από την τεχνογνωσία του γευσιγνώστη, η μουσική ενισχύει θετικά την αντίληψή σας για ένα κρασί.
ΠΗΓΗ: decanter.com
