Οι επισκέπτες, λέει ο Chasseuil, θα μπορούν «να επωφεληθούν οπτικά από τα μπουκάλια» – με άλλα λόγια, δεν θα υπάρχει γευστική δοκιμή. Χωρίς να μπορεί ο επισκέπτης να έρθει σε επαφή με το περιεχόμενο στο μπουκάλι, πόσο μάλλον να το μυρίσει ή να το γευτεί, τι είναι ένα κρασί για τον παρατηρητή του; Ο Chasseuil έχει μια έτοιμη απάντηση: όταν τα κρασιά ξεθωριάζουν πάρα πολύ για να τα απολαύσουμε, «θα γίνουν έργα τέχνης».
Η ανθρώπινη παρόρμηση για συλλογή είναι ευρέως διαδεδομένη και βαθιά ενσωματωμένη. «Το ένα τρίτο του αμερικανικού πληθυσμού… συλλέγει το ένα ή το άλλο πράγμα», γράφει η Shirley M Mueller στο βιβλίο της Inside the Head of a Collector: Neuropsychological Forces at Play. Ξεκινάμε ως παιδιά, συλλέγοντας χάντρες, κάρτες ποδοσφαίρου και σετ Lego, και συνεχίζουμε ως ενήλικες.
Τι ωθεί τους ανθρώπους να βυθίζονται ώρες, μέρες, εβδομάδες και χρόνια, για να μην αναφέρουμε (σε ορισμένες περιπτώσεις) σημαντικούς οικονομικούς πόρους, για να συγκεντρώσουν τόσα πολλά αντικείμενα; Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί καταναγκασμοί που μπορούν να δράσουν στον συλλέκτη. Το ένα είναι η επιθυμία να συνδεθεί κανείς με ένα άτομο ή μια συγκεκριμένη ιστορική περίοδο», λέει η ψυχολόγος Δρ Zoubida Guernina. Καθώς γευόμαστε το κρασί στο στόμα μας, το φανταζόμαστε σαν ένα ζωντανό αντικείμενο, μια λεπτή κλωστή που μας συνδέει αόρατα με μια άλλη εποχή. Για κάποιους, η εμπειρία είναι περιττή, το τεχνούργημα είναι αρκετό. Ερωτηθείς από το New Yorker το 2007 γιατί αγόρασε παλιά κρασιά που δεν είχε σκοπό να πιει, ο δισεκατομμυριούχος επιχειρηματίας Bill Koch απάντησε ότι είχε και το τουφέκι του στρατηγού Κάστερ, αλλά «δεν πρόκειται ποτέ να το πυροβολήσω».
Τι γίνεται με εκείνους τους ανθρώπους των οποίων οι συλλογές δεν θα γίνουν ποτέ «μουσεία» ή καταχωρήσεις στο βιβλίο των ρεκόρ Γκίνες; Όλοι γνωρίζουμε οινόφιλους (ίσως να είστε κι εσείς) που άρχισαν να αγοράζουν για να πίνουν και μετά ανακάλυψαν ότι είχαν περισσότερο κρασί από αυτό που μπορούσαν να καταναλώσουν σε μια ζωή.
Κάποιοι ειδικοί στο θέμα λένε ότι για ορισμένους συλλέκτες οι ανταμοιβές είναι «σαν ναρκωτικά. Δεν μπορούν να σταματήσουν, και δεν μπορούν να βοηθήσουν τον εαυτό τους, και δεν υπάρχει πια χώρος στο σπίτι. Τουλάχιστον οι συλλογές κρασιών μπορούν να αποθηκευτούν εξ αποστάσεως σε μια αποθήκη τελωνείου. ‘Αλλοι συλλέκτες συχνά καταλήγουν να αγοράζουν το διπλανό σπίτι ή να χτίζουν ένα υπόστεγο κήπου για να αποθηκεύουν τα κομμάτια τους
Ο συλλεκτικός κόσμος μπορεί να φωτίζεται από τον ενθουσιασμό της αντιπαλότητας, αλλά μπορεί επίσης να γίνει ένα καταφύγιο, μια εναλλακτική πραγματικότητα – πιο απλή, πιο ξεκάθαρη και περιορισμένη από το τρομερό χάος που είναι ο πραγματικός κόσμος. Είναι ενδεικτικό ότι ο μεγάλος συλλέκτης δεδομένων Norris McWhirter, για πολλά χρόνια συνεκδότης του βιβλίου των ρεκόρ Γκίνες, δεν του άρεσε τίποτα περισσότερο στον ελεύθερο χρόνο του από το να εξερευνήσει τα 1.049 παράκτια νησιά της Βρετανίας – από μόνο του, ένα είδος συλλογής, που περιέχει όμως μεγάλο βάθος λεπτομέρειας προς διερεύνηση.
Ορισμένοι συλλέκτες δεν προτιμούν απλώς να λειτουργούν μόνοι τους, αλλά στην πραγματικότητα απολαμβάνουν την ανωνυμία τους τόσο πολύ «που ακόμη κι εμείς δεν ξέρουμε ποιοι είναι», λέει ο Christie’s Foley. «Βγαίνουν στους λογαριασμούς ως «anon1» ή οτιδήποτε άλλο.» Για άλλους, η αίσθηση της κοινότητας είναι ένα από τα πλεονεκτήματα. Αυτοί οι συλλέκτες μπορούν να συμμετέχουν σε συζητήσεις σε φόρουμ στο Διαδίκτυο ή να συμμετέχουν σε μια ομάδα φαγητού όπως αυτές στη Νέα Υόρκη ή το Χονγκ Κονγκ. Μπορεί να γεύονται μαζί. Μπορεί να ανταλλάσσουν πολύ εξειδικευμένες πληροφορίες, όπως οι λάτρεις του ποδοσφαίρου που μιλούν για τα στατιστικά ενός σταρ επιθετικού ή οι ιστορικοί γλυπτικής που συζητούν τις μικρές λεπτομέρειες στην κατασκευή μιας Giambologna.
Υπάρχει επίσης η αίσθηση του ανταγωνισμού. «Πράγματι. Θυμάμαι μια συζήτηση, πριν μερικά χρόνια, στη Θεσσαλονίκη, με τον Έλληνα οινοποιό και συλλέκτη τιρμπουσόν Βαγγέλη Γεροβασιλείου.» σημειώνει η Antonia Boström, διευθύντρια συλλογών στο μουσείο V&A του Λονδίνου. Μου είπε, με κάποια ένταση, ότι ο Ισπανός οινοποιός Pedro Vivanco «είναι φίλος μου, αλλά έχω περισσότερα κομμάτια από αυτόν. Τουλάχιστον αν μετράτε όπως εγώ, μόνο ένα για κάθε είδος.» Στους «Συλλέκτες» , ο συγγραφέας Philippe Jullian τολμά να προτείνει ότι η συλλογή είναι μέρος του «αγώνα ενάντια στο κενό». Αλλά επισημαίνει ότι είναι επίσης «ένα πάθος που ξεπερνά τα εμπόδια της ηλικίας, του φύλου και της κοινωνίας, που μπορεί να απασχολήσει εξ ολοκλήρου το μυαλό των πιο βαθιών όσο και των πιο επιφανειακών».
Υλικό από ClubOenologique.com
