του Πέτρου Γκόγκου
Στο «πίσω μπαλκόνι του Θερμαϊκού» ο ασταμάτητος και ξηρός Βαρδάρης αέναα δροσίζει και στεγνώνει το αμπέλι αυξάνοντας σημαντικά τις πιθανότητες για πετυχημένους τρύγους και καλή ποιότητα σταφυλιού. Φέτος η συγκυρία, παρά τις μειωμένες αποδόσεις, δεν παρέκκλινε από τον κανόνα αυτό, με τους εργάτες να μαζεύουν τα ψαλίδια λίγες ώρες πριν ανοίξουν οι ουρανοί. «Δόξα τω θεώ προλάβαμε και φέτος» είναι η αναφώνηση που λήγει τον κάματο των αμπελουργών. Τώρα εντείνονται οι αγωνίες των οινοποιών, όμως εν προκειμένω το τελικό αποτέλεσμα, ο οίνος, είναι συνήθως καλό και πλέον η αγορά δείχνει να το αναζητά επίμονα.
Ήδη από την δεκαετία του 1970 ο Γιάννης Μπουτάρης είχε δει το άστρο της Γουμένισσας και σήκωσε εκεί γύρω ένα οινοποιείο. Άλλωστε οι παραδόσεις και οι φήμες σε έναν τόπο δεν έβγαιναν εύκολα τους προηγούμενους αιώνες. Στους πρόποδες του Πάικου, όπως και στη Νάουσα και το Αμύνταιο, η παράδοση θέλει το αμπέλι να δίνει καλό κρασί. Έπιασε λοιπόν η οικογένεια Μπουτάρη να συνθέσει ένα πλάνο για την περιοχή και θέλοντας να τη διαφοροποιήσει από τη Νάουσα (ούτε 50 χλμ. σε ευθεία γραμμή) βρήκε στη Νεγκόσκα το κλειδί. Φάκελος ΟΠΑΠ Γουμένισσα έφυγε για τις Βρυξέλλες και η θεσμοθέτησή του έγινε το 1979. Το 2015, το Κτήμα Κυρ-Γιάννη επέστρεψε στην περιοχή και μαζί με την Οινοποιεία Μπουτάρη συστεγάζονται στο οινοποιείο στη Φυλιριά, προσπαθώντας να ανανεώσουν με τις ετικέτες τους τους όρκους στο κρασί της Γουμένισσας.
Grand Reserve Γουμένισσα στην ατζέντα
Το επιχειρηµατικό «ντουέτο» των οινολόγων Βαγγέλη Γεροβασιλείου και Βασίλη Τσακτσαρλή, προ τριετίας ήρθαν να επικυρώσουν την προοπτική της περιοχής, εξαγοράζοντας το Κτήμα του Τίτου Ευτυχίδη. Μόλις πριν από δύο βδομάδες κυκλοφόρησε στην αγορά η Γουμένισσα από το Μικρό Κτήμα Τίτου, με τον οινολόγο Νίκο Μπέρσο που ανέλαβε τον συντονισμό του εγχειρήματος να βάζει στο πενταετές πλάνο την κυκλοφορία μιας Grand Reserve ετικέτας.
Η ζώνη της Γουμένισσας έχει ωριμάσει
Ένα διήμερο στην ήσυχη πόλη της Γουμένισσας στις 16 και 17 Οκτωβρίου έπειτα από πρόσκληση της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, επαλήθευσε την εντύπωση πως η οινοποιητική ζώνη της περιοχής έχει ωριμάσει. Έπειτα από πολλές γευσιγνωσίες και κάθετες δοκιμές διαπιστώθηκε ο ιδιαίτερος χαρακτήρας που έχουν τα κρασιά της Γουμένισσας, ενώ ανατράπηκε και ένας ισχυρισμός που ήθελε τη Νεγκόσκα να ημερεύει το «ατίθασο» Ξινόμαυρο. «Μάλλον το αντίθετο συμβαίνει» όπως σχολίασε η Χλόη Χατζηβαρύτη, που από το 2017 δίνει νέα ορμή στο Κτήμα που έστησαν προ 40 ετών οι γονείς της Βαγγέλης Χατζηβαρύτης και Όλγα Ιακωβίδου.
Η Χλόη Χατζηβαρύτη δάμασε τη Νεγκόσκα
Μετά βίας 510 στρέμματα καλλιεργούνται σε ολόκληρη την Ελλάδα με την σπάνια Νεγκόσκα, εκ των οποίων τα 444 βρίσκονται στην περιοχή. Ο αριθμός μαρτυρά μια δυσκολία, η οποία έγκειται στην οινοποίηση. «Εύκολη στο χωράφι, δύσκολη στη δεξαμενή» θα την χαρακτηρίσει ο Βασίλης Ιωαννίδης, ένας δραστήριος άνθρωπος από τη ΔΑΟΚ Κιλκίς, που έχει βάλει στόχο να τη διαφυλάξει, επιβλέποντας ολόκληρο τον αμπελώνα του Κιλκίς και συγκεντρώνοντας με τη βοήθεια φίλων γεωπόνων μερικές άλλες ποικιλίες όπως το Φαρτσάλο ή το Ζουμιάτικο που κάποτε συμπλήρωναν το χαρμάνι στα βαρέλια της Γουμένισσας.
Το «πρόβλημα» της «γλυκιάς Ποπόλκας» είναι οι άγριες τανίνες της που σε συνδυασμό με την χαμηλή οξύτητα, δύσκολα μπορούν να δώσουν αξιόλογα μονοποικιλιακά κρασιά. Η Χλόη Χατζηβαρύτη πειραματίστηκε πεισματικά τα τελευταία χρόνια και το αποτέλεσμα των προσπαθειών της συνοψίζουν η Negoska Carbonic και το Spin φέρνοντας μια αρμονική ισορροπία μεταξύ των τανινών και της οξύτητας.
Οι ντόπιες παίρνουν τη σκυτάλη
Αν και ο Γιάννης Μπουτάρης θεωρείται ο «πατριάρχης» της περιοχής, μέχρις ένα σημείο, Γουμένισσα στην Ελλάδα δύσκολα μπορούσε να βρει κανείς. «Όλο έφευγε στο εξωτερικό» διαπιστώνει ο Χρήστος Αϊδαρίνης, η οικογένεια του οποίου δουλεύει τον αμπελώνα της Γουμένισσας από τα τέλη του 19ου αιώνα. Ο ίδιος δημιούργησε το 1998 το οινοποιείο Αϊδαρίνη με σκοπό να εφοδιάσει την ελληνική αγορά ΠΟΠ Γουμένισσα. Μαζί του ο φίλος του Στέλιος Κεχρής, με τους δύο οινοποιούς να παρουσιάζουν τη δουλειά τους με αναφορά στον αμπελώνα του Κιλκίς.
«Το μέλλον βρίσκεται στις ελληνικές ποικιλίες. Τις ξενικές τις έφερε η φουρνιά μου, αλλά τότε δεν είχαμε και κάποια άλλη επιλογή» θα σχολιάσει ο Στέλιος
Κεχρής που αναπτύσσει προτάσεις με βάση το Ξινόμαυρο της Γουμένισσας από τα 120 στρέμματα που φροντίζει στις πλαγές του Πάικου.
Στόχος είναι το κρασί όχι το μοντέλο παραγωγής
Στο οινοποιείο Τάτση, την υποδοχή έκανε η Νεγκόσκα, η μια εκ των δύο σκυλιών που φυλάγουν ακούραστα τον χώρο. Γνωστοί στο οινόφιλο κοινό για τα βιοδυναμικά κρασιά τους, Στέργιος και Περικλής Τάτσης ξεκαθάρισαν ότι στόχος είναι να κάνεις κρασί. «Το πώς θα φτάσεις εκεί είναι παραμύθι» συμφώνησαν τα δύο αδέρφια που εκτιμούν ότι στην περίπτωση του αμπελιού τους, που φροντίζει η οικογένειά τους από το 1923, όταν έφτασε στην περιοχή από την ανατολική Ρωμυλία, «τη βιοδυναμική απλά τη ζητούν τα φυτά μας».
Την προσήλωση της περιοχής στην αμπελοκαλλιέργεια έρχονται να υπερτονίσουν και νεοεισερχόμενοι παραγωγοί και οινοποιοί, όπως ο Δημήτρης Σπανούδης, που προ διετίας δοκίμασε την πρώτη του οινοποίηση με μια «garage φιλοσοφία» όπως δήλωσε. Μόλις φέτος έκανε το ντεμπούτο του στην αγορά με την ετικέτα Ventum Ξινόμαυρο. Καινούριος θεωρείται και ο Αλέξανδρος Βαλτάρας που από το 2010 οινοποιεί σε δική του μονάδα τρία διαφορετικά κρασιά, μια αρωματική Μαλαγουζιά, ένα ροζέ από Νεγκόσκα, Ξινόμαυρο και Μοσχάτο και ένα ερυθρό από Merlot και Cabernet Sauvignon. Το οινοποιείο Σακαλάκη έρχεται να συμπληρώσει το χαρτοφυλάκιο της περιοχής με ετικέτες που στοχεύουν κυρίως στην αγορά της Θεσσαλονίκης
