Η Φολέγανδρος τον Ιούνιο ακούει jazz στο ραδιόφωνο, πίνει ελληνικό καφέ και σβήνει τα απογεύµατα µε ένα ποτήρι γλυκιά Mavruka. Κρασί από τις πρώτες -έπειτα από δεκαετίες εγκατάλειψης του αµπελώνα- Μανδηλαριές, που σχετικά πρόσφατα επανασυστήθηκαν στο άνυδρο, πέτρινο και µαθηµένο στον επιθετικό βοριά terroir του κυκλαδίτικου νησιού. Ζωηρές βουκαµβίλιες και παχουλά γατιά σε οδηγούν στην άκρη της χώρας, στο σηµείο µηδέν της οινικής αναγέννησης του νησιού. «Έχει παντού γάτες. Είναι το σήµα κατατεθέν του νησιού» θα πει χαµογελαστός στην είσοδο του οινοποιείου Παλιόµυλος, ο Μιχάλης Μπογιατζίδης, το δηµιουργικό µυαλό και τα επιδέξια χέρια, που µέσα σε µια διετία κατάφερε να στήσει το πρώτο οινοποιείο της Φολεγάνδρου, µε το αποτέλεσµα να εντυπωσιάζει.
Το Κτήµα Παλιόµυλος δεν είναι νέα εγγραφή στη λίστα οινοποιείων της χώρας. Ξεκίνησε στην Ηλεία το 2012, σε µια περιοχή που κατά γενική οµολογία έχει αφοµοιώσει µοναδικά τις ευγενείς γαλλικές ποικιλίες, µε τον Παλιόµυλο 2013, 2016 και 2018 να το επιβεβαιώνουν πανηγυρικά. Η µεταφορά στη Φολέγανδρο έγινε πριν από τρία χρόνια και φαίνεται πως ο Μιχάλης Μπογιατζίδης δικαιώνεται γι’ αυτήν τη θαρραλέα του απόφαση, η οποία, αν και έκοψε σχεδόν στο 1/5 τη δυναµική της οινοποιιτικής παραγωγής του, του άνοιξε διάπλατα έναν δηµιουργικό δρόµο στον πυρήνα του οινοτουρισµού, ο οποίος µε επίκεντρο τη Χώρα και τους κοντινούς αµπελώνες, φτάνει ως το sunset point. Πρόκειται για έναν ειδικό χώρο στη µια άκρη του νησιού, όπου οι επισκέπτες µπορούν να απολαύσουν κρασιά και ανάλαφρα γεύµατα που βγαίνουν από τον ξυλόφουρνο. Σίγουρα το σηµείο του οινοποιείου έχει µια θετική αύρα που ταιριάζει στο κρασί όπως επίσης, µε έναν καρµικό τρόπο, στον σηµερινό του «ένοικο».
Οκτώ χρόνια πριν, στη θέση «Γραµµατικοί», όπως λένε οι ντόπιοι το σηµείο, «δέσποζε» ένα ερείπιο µε βαθιά όµως ιστορία για τον τόπο. Περνώντας απ’ έξω, ο Μιχάλης σε µια στιγµή δηµιουργικής διαύγειας είδε τη δυναµική του. «Εδώ ήταν κάποτε το παλιό ειρηνοδικείο του νησιού. Γι’ αυτό λένε την περιοχή «Γραµµατικοί». Μετά πέρασε σε έναν ξυλουργό, έγινε σχολείο, έγινε το αρχηγείο των Ιταλών στον πόλεµο, τόπος φυλάκισης εξορίστων και στο τέλος αφέθηκε στην τύχη του», αφηγείται σε συµπυκνωµένο χρόνο µια πορεία σχεδόν 200 ετών. «Μόλις ανέλαβα τον χώρο, είχα ήδη φανταστεί κάθε γωνία του» συνεχίζει καθώς µας ξεναγεί στα µυστικά spots του οινοποιείου, που ταυτόχρονα λειτουργεί ως εστιατόριο, χώρος γευστικών δοκιµών, κελάρι αλλά και ορµητήριο για φιλοµαθείς επισκέπτες που θέλουν να δοκιµάσουν το κυκλαδίτικο κρασί, πέρα από την σκιά της Σαντορίνης.
Ενιαίος αµπελώνας
Η δουλειά στον αµπελώνα προηγήθηκε της µετακόµισης, µιας και το νησί ανέκαθεν τραβούσε τον Φολεγάνδριο οινοποιό, που πέρασε κάθε καλοκαίρι της παιδικής του ηλικίας στην Αγκάλη, αναζητώντας την ως σήµερα σε κυκλαδίτικες ονοµασίες για κάποιες από τις παλιές του ετικέτες. Τα δέκα περίπου ετών αµπέλια του έχουν δώσει και τις πρώτες αξιόλογες και σύγχρονες οινοποιήσεις της Φολεγάνδρου, όπως το Satyr, το διαυγές, χρυσοκίτρινο και «λεµονένιο» Ασύρτικο, έµβληµα του Παλιόµυλου, που θα έλεγε κανείς πως είναι µια «επείγουσα ανάγκη», ως συνοδευτικό για την κοσµοπολίτικη και ταυτόχρονα αυθεντική κουζίνα του οινοποιείου.
Άγριος και ξερός τόπος, «ένας βράχος µέσα στη θάλασσα» θα επαναλάβει πολλές φορές καθώς µεταβαίνουµε από τον πρώτο αµπελώνα των τριών στρεµµάτων, ανάµεσα στη χώρα και τον Καραβοστάση, που έδωσε την πρώτη ύλη για το Satyr και την Mavruka, προς τον νεόφυτο, λίγο έξω από την Χώρα. Αποτυχηµένες προσπάθειες που τις έπνιξε ο λίβας ή τις ξύλωσε ο βορειάς, οδήγησαν τον Μιχάλη Μπογιατζίδη στη θέση Αύλακας. Εκεί συγκέντρωσε επτά ενιαία στρέµµατα, αργιλο-πηλώδη εδάφη που φυτεύθηκαν τον περασµένο Φεβρουάριο, µε Ασύρτικο, Μανδηλαριά, Μαυροτράγανο, Μοσχάτο και Μονεµβασιά. «Κατευθυνόµαστε σε γηγενείς, αιγαιοπελαγίτικες ποικιλίες οι οποίες µε τον καιρό θα αντικαταστήσουν τις παλιές µας ετικέτες».
Το όραµα του Μιχάλη Μπογιατζίδη, δεν σταµατά εδώ. Πεπεισµένος ότι το νησί δεν χωρά άλλο οινοποιείο, ετοίµασε ένα ρευστό 10ετές πλάνο, το οποίο θα λειτουργήσει ως παρακαταθήκη στην αναβίωση της αµπελουργίας της Φολεγάνδρου, που κάποτε έστυβε το βράχο και οινοποιούσε σε κουρούπες, µερικές εκ των οποίων κοσµούν τον εξωτερικό χώρο του οινοποιείου. «Έχω εντοπίσει µια ποικιλία του νησιού, την Κλωσσαριά και τώρα τρέχουµε τις αναλύσεις για να δούµε περί τίνος πρόκειται, πόσο καθαρή και τι δυνατότητες έχει». Αν πράγµατι το ένστικτο του οινοποιού δεν τον ξεγελά, τότε µέσα στην επόµενη 15ετία, θα µπορούσε η Φολέγανδρος να γράψει και αυτή µε έντονη γραµµατα το όνοµά της στον κατάλογο του ελληνικού οίνου, µε την υπογραφή του Μιχάλη Μπογιατζίδη.
