Ο πρόεδρος της CEEV, Mauricio Gonzalez-Gordon, υπογράμμισε ότι η συγκρότηση της ομάδας κορυφής ήταν μια εύλογη απόφαση της Κομισιόν, αφού ο κλάδος έχει ανάγκη από προτάσεις για την αντιμετώπιση των σημαντικών δυσκολιών που αντιμετωπίζει. Παράλληλα, τόνισε ότι οι μελλοντικές πολιτικές που αφορούν τον κλάδο του οίνου πρέπει να χαραχθούν με γνώμονα τις προσδοκίες της αγοράς και των καταναλωτών, ώστε το νομοθετικό πλαίσιο να επιτρέπει στον κλάδο να αναπτυχθεί. Εντούτοις, αναγνώρισε ότι όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο οινικός τομέας δεν μπορούν να λυθούν μόνο μέσω της νομοθεσίας.
Κατά την CEEV, η Ευρωπαϊκή Ένωση, θα πρέπει να στοχεύσει τη στήριξη της σ’ όσους είναι πρόθυμοι να επενδύσουν στον τομέα και να προωθήσουν την καινοτομία, αποφεύγοντας αυστηρά μέτρα που ενδέχεται να «φρενάρουν» την παραγωγικότητα. Ως στόχο αναγνωρίζει την καθιέρωση ενός βιώσιμου μοντέλου οινοπαραγωγής που ανταποκρίνεται στη ζήτηση της διεθνούς αγοράς, δίχως να τίθεται υπό αμφισβήτηση η οικονομική βιωσιμότητα της βιομηχανίας κρασιών της ΕΕ.
Πολλές από τις πολιτικές που έλαβαν την έγκριση του νέου επιτρόπου Γεωργίας Cristoph Hansen, ταυτίζονται εξάλλου με διάφορες προτάσεις που είχε στο παρελθόν προωθήσει η CEEV, όπως η επέκταση της εγκυρότητας των αρμόδιων αρχών επαναφυτεύσεων και η υιοθέτηση νέων στρατηγικών για την διαχείριση των πλεονασμάτων παραγωγής.
Κατά τη διάρκεια της σύσκεψης της Δευτέρας 16 Δεκεμβρίου, ο γενικός γραμματέας της CEEV, Ignacio Sanchez Recarte, προειδοποίησε για την ανάγκη διατήρησης ενός δίκαιου περιβάλλοντος για όσους δραστηριοποιούνται εντός του αμπελοοινικού τομέα της ΕΕ. Εξέφρασε, επίσης, τον προβληματισμό του για πιθανές πολιτικές που κάνουν διακρίσεις μεταξύ ιδιωτικών εταιρειών και συνεταιρισμών, υποστηρίζοντας ότι τέτοιου είδους μέτρα μπορούν να διαταράξουν την ισορροπία της αγοράς. Ο Recarte κατά την ομιλία του τόνισε ακόμα την ανάγκη οι προτάσεις της ομάδας κορυφής να μετουσιωθούν όσο το δυνατόν γρηγορότερα σ’ ένα αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο, με προτεραιότητα να δίνεται στο ζήτημα της ηλεκτρονικής επισήμανσης και των οίνων χωρίς αλκοόλ, χαρακτηρίζοντας τους ως «κλειδιά» για τον εκσυγχρονισμό του κλάδου.
Παρότι οι προτάσεις της ομάδας κορυφής αποτελούν ένα σημαντικό βήμα προόδου η CEEV δεν εφησυχάζεται, και δεν παρέλειψε να αναδείξει άλυτα προβλήματα του κλάδου, που αφορούν τον καθορισμό πρακτικών για βιώσιμη οινοπαραγωγή, τα οποία είναι κομβικά για την ανταπόκριση στις προσδοκίες των πελατών και στις νέες περιβαλλοντικές ανάγκες.
Οι προτάσεις της ομάδας υψηλού επιπέδου
Υπενθυμίζεται ότι στη συνεδρίαση της Δευτέρας 16 Δεκεμβρίου, υπό την προεδρία του Christophe Hansen, του νέου Επιτρόπου Γεωργίας και Τροφίμων, συγκεντρώθηκαν εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των κρατών μελών για να αντιμετωπίσουν τις διαρθρωτικές προκλήσεις και τους μετασχηματισμούς που επηρεάζουν σήμερα τον ευρωπαϊκό αμπελοοινικό κλάδο. Οι κατευθυντήριες γραμμές αποσκοπούν στον καθορισμό συγκεκριμένων μέτρων για τη στήριξη της προσαρμογής, της βιωσιμότητας και της ανταγωνιστικότητας του τομέα εν μέσω των μεταβολών της αγοράς, της κλιματικής αλλαγής και των εξελισσόμενων προτιμήσεων των καταναλωτών.
Παράλληλα, το έγγραφο που κατέθεσε η ομάδα κορυφής οίνου υπογραμμίζει τον ζωτικό ρόλο του αμπελοοινικού τομέα στην ευρωπαϊκή οικονομία και κοινωνία, ιδίως στις αγροτικές περιοχές, όπου παρέχει απασχόληση και στηρίζει την τοπική ανάπτυξη. Υπογραμμίζει τη σημασία του κρασιού ως σύμβολο της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς και ταυτότητας, γεγονός που ενισχύει τη διεθνή φήμη του. Ωστόσο, προειδοποιεί επίσης για τις προκλήσεις, όπως η μείωση της κατανάλωσης κατά την τελευταία δεκαετία και η αστάθεια της παραγωγής που προκαλείται από ακραία καιρικά φαινόμενα.
Ένας από τους βασικούς τομείς εστίασης των συστάσεων είναι η διαχείριση του παραγωγικού δυναμικού. Ενώ η συνολική επιφάνεια αμπελώνων στην ΕΕ έχει μειωθεί ελαφρώς μεταξύ 2015 και 2023, ορισμένες περιοχές και τμήματα της αγοράς αντιμετωπίζουν προβλήματα υπερπαραγωγής. Για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος, οι συστάσεις προτείνουν προγράμματα απομάκρυνσης αμπελώνων σε περιοχές με υπερβολική παραγωγή, χρησιμοποιώντας κοινά κριτήρια επιλεξιμότητας και προτεραιότητας. Τα κριτήρια αυτά αποσκοπούν στην προστασία αμπελώνων με υψηλή αξία τοπίου, αμπελώνων σε αναβαθμίδες ή πλαγιές και ποικιλιών αμπέλου με περιβαλλοντική ή γενετική σημασία. Επιπλέον, η πρόταση απαιτεί μεγαλύτερη ευελιξία στις άδειες φύτευσης, επιτρέποντας στα κράτη μέλη να ευθυγραμμίσουν τις επεκτάσεις των αμπελώνων με τις περιφερειακές ανάγκες και να αποτρέψουν την άσκοπη αύξηση των καλλιεργούμενων εκτάσεων.
Εν συνεχεία, το έγγραφο προτείνει επίσης την ενίσχυση των εργαλείων διαχείρισης κρίσεων και τη δυνατότητα αναπροσανατολισμού των αχρησιμοποίητων τομεακών προϋπολογισμών σε μέτρα έκτακτης ανάγκης. Τονίζει την ανάγκη να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα αυτών των δράσεων, διατηρώντας παράλληλα την οικονομική ισορροπία και την απασχόληση στις αμπελουργικές περιοχές.
Όσον αφορά την ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή, οι συστάσεις επικεντρώνονται στους αμπελουργούς, οι οποίοι είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι σε ακραίους καιρικούς κινδύνους. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλείται να ενισχύσει τα εργαλεία διαχείρισης κινδύνων στο πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΓΠ), προωθώντας καινοτόμα συστήματα ασφάλισης και αμοιβαία κεφάλαια για τον μετριασμό των ζημιών και τον επιμερισμό των κινδύνων. Οι προτάσεις περιλαμβάνουν την προσαρμογή των κανόνων αποζημίωσης για ζημίες που σχετίζονται με το κλίμα και την εφαρμογή υποχρεωτικών σχεδίων προσαρμογής σε επίπεδο τομέα με συγκεκριμένα μέτρα που είναι συνεπή σε όλα τα προγράμματα στήριξης της αγοράς και αναδιάρθρωσης αμπελώνων. Οι επενδύσεις σε τεχνολογίες που σχετίζονται με το κλίμα και η έρευνα για τεχνικές καλλιέργειας που προσαρμόζονται στις εξελισσόμενες κλιματικές συνθήκες προσδιορίζονται ως προτεραιότητες.
Το έγγραφο εξετάζει επίσης τις τάσεις της αγοράς και τις εμπορικές ευκαιρίες. Αναγνωρίζει τη συμβολή του Παρατηρητηρίου Αγοράς Οίνου της ΕΕ στη συλλογή δεδομένων και προτείνει την ενίσχυση της αναλυτικής του ικανότητας για την καλύτερη κατανόηση των τάσεων της ζήτησης τόσο στις παραδοσιακές αγορές όσο και στους αναδυόμενους εξαγωγικούς προορισμούς. Για να αντιμετωπιστούν οι μεταβαλλόμενες προτιμήσεις των καταναλωτών, οι συστάσεις προτείνουν την αναθεώρηση των κανόνων σχετικά με τις πρακτικές οινοποίησης και την επισήμανση, ώστε να υποστηριχθεί η πώληση προϊόντων όπως οι μερικώς αποαλκοολισμένοι ή οι οίνοι χαμηλής περιεκτικότητας σε αλκοόλ, διατηρώντας παράλληλα την ποιότητα και τη φήμη των ευρωπαϊκών οίνων.
Η προώθηση των εξαγωγών παρουσιάζεται ως προτεραιότητα, με έμφαση στην ευθυγράμμιση των στρατηγικών με τις νέες κοινωνικές και πολιτιστικές τάσεις στις αγορές εκτός ΕΕ. Οι προτάσεις περιλαμβάνουν την παράταση της διάρκειας των προγραμμάτων προώθησης και τη διερεύνηση απλουστευμένων καθεστώτων προς όφελος των μικρών παραγωγών.
Οι συστάσεις υπογραμμίζουν επίσης τη σημασία της ενσωμάτωσης του οινοτουρισμού στις τομεακές στρατηγικές. Αυτό περιλαμβάνει την ενθάρρυνση του περιφερειακού συντονισμού και την ενίσχυση της σύνδεσης μεταξύ του οίνου και των περιοχών προέλευσής του για την ενίσχυση του τουρισμού και των τοπικών οικονομιών.
Η καινοτομία σε όλη τη διαδικασία παραγωγής και εμπορίας του κρασιού είναι μια άλλη βασική εστίαση. Οι αμπελουργοί και τα οινοποιεία ενθαρρύνονται να υιοθετήσουν προηγμένες τεχνολογίες φυτοπροστασίας, πρακτικές προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και νέες τεχνικές οινοποίησης και συσκευασίας. Το έγγραφο καλεί να διασφαλιστεί ότι οι εξελίξεις της έρευνας είναι προσβάσιμες στους παραγωγούς μέσω συμβουλευτικών υπηρεσιών και εξειδικευμένων προγραμμάτων κατάρτισης.
Τέλος, οι συστάσεις αφορούν θέματα που σχετίζονται με το εμπόριο εντός της ΕΕ και τις εξ αποστάσεως πωλήσεις. Οι τρέχουσες εργασίες σχετικά με τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης για τα αλκοολούχα ποτά χαιρετίζονται και το έγγραφο καλεί να επιταχυνθούν οι λύσεις για τη διευκόλυνση του διασυνοριακού εμπορίου, ιδίως για τους μικρούς παραγωγούς. Αυτό περιλαμβάνει συστήματα συγκρίσιμα με το απλουστευμένο καθεστώς εισαγωγών που χρησιμοποιείται επί του παρόντος για τις διαδικτυακές πωλήσεις εντός της ΕΕ.
Εν κατακλείδι, τα μέτρα που περιγράφονται στις συστάσεις αποσκοπούν στην παροχή ενός συνεκτικού πλαισίου που θα επιτρέψει στον ευρωπαϊκό αμπελοοινικό τομέα να προσαρμοστεί στους μετασχηματισμούς της αγοράς και στις κλιματικές προκλήσεις, διασφαλίζοντας παράλληλα τη μακροπρόθεσμη οικονομική και κοινωνική βιωσιμότητα.
Πληροφορίες από Vinetur
