Χωρίς… ταβάνι είναι η δυναμικότητα των οινικών περιοχών που έχει η Ελλάδα, με αποτέλεσμα το ελληνικό κρασί ολοένα και περισσότερο να κερδίζει θέση στην προτίμηση του απαιτητικού οινόφιλου κοινού ακόμη και κατ’ εξοχήν οινικών χωρών όπως η Γαλλία και η Ιταλία. Ταυτόχρονα, οι οινοχόοι διεθνώς εμφανίζονται, πλέον, πιο ανοικτοί να δοκιμάσουν γηγενείς, όσο και γνωστές διεθνείς ποικιλίες, προερχόμενες όμως από τελείως διαφορετικά terroir, όπως αυτά που συναντά κανείς στο πολύπλοκο ελληνικό ανάγλυφο, βελτιώνοντας, ακόμη περισσότερο, τις μελλοντικές προοπτικές του κλάδου.
Την ίδια στιγμή, στην εγχώρια αγορά οίνου έχει αρχίσει να εμφανίζεται μια νέα τάση, ως προς τη συμπεριφορά των οινόφιλων καταναλωτών, οι οποίοι, για λόγους κόστους, στρέφονται, με ταχείς ρυθμούς, στην αγορά επώνυμων ετικετών κρασιού από το ράφι του λιανεμπορίου, αντί να το γευτούν μέσω του παραδοσιακού καναλιού της εστίασης, ενώ φαίνεται πως ο κλάδος σταδιακά θα οδηγηθεί και σε συγκέντρωση.
Οι αναφορές αυτές έγιναν στο πλαίσιο παρουσίασης, στη Θεσσαλονίκη, του ευρωπαϊκού προγράμματος «Wine & Wisdom», για την υπεύθυνη κατανάλωση οίνων ΠΓΕ Κυκλάδων και ΠΓΕ Ηπείρου, που υλοποιείται με κοινοτικούς πόρους στην Ελλάδα, στη Ρουμανία και στη Γερμανία.
«Στην Ελλάδα η έννοια του terroir, λόγω της διαφορετικότητας των οινοπεδίων που διαθέτουμε, είναι πολύπλευρη. Έχουμε terroir τα οποία έχουν αμιγώς την επίδραση του υδάτινου στοιχείου, είτε είναι μια λίμνη είτε η θάλασσα. Άλλα terrior τα οποία σχετίζονται με το ηφαιστιογενές έδαφος, όπως το μοναδικό παγκοσμίως ΠΓΕ της Σαντορίνης, καθώς και το τυπικό μεσογειακό οινοπέδιο. Μην ξεχνάμε όμως ότι είμαστε και η 3η πιο ορεινή χώρα στην Ευρώπη, πίσω από την Ελβετία και την Αυστρία, που σημαίνει ότι έχουμε και ορεινούς αμπελώνες σε ηπειρωτικό κλίμα», τόνισε, στην εκδήλωση, ο master sommelier, Αλέξανδρος Μπουζίκας.
Εστιάζοντας, ειδικότερα, στους ορεινούς αμπελώνες της Ηπείρου, που αντικατοπτρίζονται μέσα από τα κρασιά ΠΓΕ της περιοχής, ο κ. Μπουζίκας υπενθύμισε πως όλες οι ποικιλίες που καλλιεργούνται εκεί είναι σε υψόμετρο άνω των 700 μέτρων, σε αμιγώς ηπειρωτικό κλίμα.
Τα κρασιά της ηπείρου έχουν ένα λίγο πιο ανώριμο, λίγο πιο φρέσκο χαρακτήρα, με μία πιο ζωντανή οξύτητα, ανέφερε ο πιστοποιημένος Έλληνας sommelier και εξήγησε ότι στο ΠΓΕ της Ηπείρου, πέρα από τη λευκή ποικιλία Ντεμπίνα που είναι η πιο σημαντική τοπική ποικιλία και για το «ΠΟΠ της Ζίτσας», έρχεται να αναβιώσει και μια παλαιά κόκκινη ποικιλία, το βλάχικο, που χρησιμοποιείται και μονοποικιλιακά, αλλά και σε χαρμάνι, μαζί με το Μπεκάρι, μια λεπτόφλουδη ποικιλία η οποία δεν δίνει τόσο τανικό χαρακτήρα, όσο κυρίως χαρακτήρα φρούτου.
Στον αντίποδα, το ΠΓΕ των Κυκλάδων, όπως σημείωσε ο κ. Μπουζίκας, βγάζει ένα πολύ πιο ωραίο φρουτώδες στοιχείο της ωριμότητας του φρούτου από συγκεκριμένες ποικιλίες που στα ΠΓΕ των Κυκλάδων είναι η Μανδιλαριά και το Μαυροτράγανο από τις ερυθρές και από τις λευκές το Ασύρτικο, που αδιαμφισβήτητα είναι πρωταγωνιστής, αλλά υπάρχει και το Αθήρι, το Αϊδάνι κι άλλες πολύ ενδιαφέρουσες γηγενείς ποικιλίες.
«Η ιστορία της Ελλάδας στην οινική κουλτούρα, από την αρχαιότητα και στο παρόν, έχει πάρα πολύ μεγάλο βάθος και πολύ μεγάλη προοπτική», υποστήριξε ο πιστοποιημένος Έλληνας sommelier, προσθέτοντας πως «η κατανάλωση με μέτρο, κυρίως του ερυθρού κρασιού, ανέκαθεν ήταν ευεργετική για τον άνθρωπο με αντιοξειδωτικές δράσεις και όχι μόνο. Ακόμα και στην ψυχολογική διάσταση, όταν διαχειριζόμαστε σωστά τον οίνο σε μία παρέα, όπως οι οινοχόοι στην αρχαιότητα οι οποίοι έβαζαν τη σωστή αναλογία νερού στο κρασί, δημιουργούμε εικόνες και με αυτό τον τρόπο ταξιδεύουμε, γνωρίζουμε διαφορετικές οινικές παραδόσεις».
Το επώνυμο ελληνικό κρασί, εν τω μεταξύ, αλλάζει… μονοπάτι για να μπορέσει να συναντήσει τους ολοένα και περισσότερους φίλους του στην εγχώρια αγορά.
Όπως ανέφερε στην Agrenda και το Wine Trials ο Χάρης Μανιώτης, Υπεύθυνος Κατηγορίας Κάβας της αλυσίδας «Μασούτης» εδώ και περίπου μια διετία, καταγράφεται μια ταχέως αναπτυσσόμενη τάση για αγορές επώνυμων ετικετών από το ράφι του σούπερ μάρκετ.
«Το γεγονός ότι η εστίαση πουλά έως και πάνω από 3,5 φορές από την τιμή χονδρικής, έχει στρέψει πολλούς οινόφιλους στο retail σε αλυσίδες που διαθέτουν οργανωμένες κάβες. Βλέπουμε να δοκιμάζουν κρασιά σε ένα εύρος τιμής που ξεκινά από 3,5 ευρώ η φιάλη στο ράφι και φτάνει έως και τα 10 ευρώ η φιάλη. Κρασιά που στην εστίαση θα έπρεπε να τα πληρώσουν έως και 30 – 40 ευρώ τη φιάλη», μας είπε ο κ. Μανιώτης.
Συνολικά το συγκεκριμένο κανάλι πώλησης για την αλυσίδα Μασούτης κατέγραψε το 2024 μια αύξηση της τάξης του 21%, φτάνοντας το 1 εκατ. φιάλες με τζίρο περί τα 10 εκατ. ευρώ, ενώ φέτος ο ρυθμός ανάπτυξης στο 8μηνο «τρέχει» με 23%, που σημαίνει πως -αν δεν αλλάξει κάτι δραματικά- οι πωλήσεις του 2025 θα είναι πάνω από 1,2 εκατ. φιάλες.
Με δεδομένο ότι ανάλογα οργανωμένες κάβες διαθέτουν και οι άλλες μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ της χώρας, όπως ο Σκλαβενίτης, ο ΑΒ και τα My Market, μπορεί να εικάσει κανείς πως ο τζίρος που διενεργείται, πλέον, από το ράφι του λιανεμπορίου για το επώνυμο ελληνικό κρασί, κάθε άλλο παρά επουσιώδης είναι.
Όσον αφορά στην κατηγοροποίηση των οίνων που πωλούνται από το retail, σύμφωνα με τον συνομιλητή μας τη μεγαλύτερη αύξηση έχουν τα ροζέ κρασιά, τύπου Προβηγκίας, ειδικά σε καταστήματα που βρίσκονται στη νησιωτική χώρα και σε τουριστικούς προορισμούς, καθώς ταιριάζουν με καλοκαιρινές συνταγές και σαλάτες, με μια ετήσια άνοδο πωλήσεων της τάξης του 45%, ενώ ανεβαίνουν πολύ γρήγορα και τα αφρώδη, καθώς ο κόσμος έχει μεγάλη διάθεση να δοκιμάσει νέα κρασιά. Έπονται τα λευκά με μια αύξηση 15% και τη μικρότερη άνοδο, 5%, την καταγράφουν τα ερυθρά κρασιά.
Ως προς τις ποικιλίες από τις ελληνικές στα λευκά κρασιά προτιμώνται το μοσχοφίλερο, η μαλαγουζιά και το ασύρτικο ηπειρωτικής Ελλάδας, διότι το Σαντορίνης, λόγω της περιορισμένης πρώτης ύλης, συνεπεία της κλιματικής αλλαγής, η τιμή του είναι πάρα πολύ υψηλή, ενώ από τις ερυθρές στη Βόρεια Ελλάδα «παίζει» πολύ το ξινόμαυρο. Ως προς τις διεθνείς ποικιλίες, cabernet sauvignon και Chardonay είναι ψηλά στις προτιμήσεις των καταναλωτών του retail.
Ο κλάδος της οινοποίησης στην Ελλάδα θα οδηγηθεί σταδιακά σε συγκέντρωση
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, ο κ. Μανιώτης εκτίμησε πως ο κλάδος της οινοποίησης στην Ελλάδα θα οδηγηθεί σταδιακά σε συγκέντρωση, κάτω από την ομπρέλα 3-4 μεγάλων ομίλων, ενώ διέκρινε ως απειλές και για το ελληνικό κρασί την επίδραση που θα έχουν οι δασμοί που επέβαλε ο Αμερικανός Πρόεδρος στα ευρωπαϊκά προϊόντα, όπως, επίσης και τη νέα τάση για την κατανάλωση οίνου χωρίς αλκοόλ. «Στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ η τάση αυτή είναι πολύ έντονη και ήδη πολλά οινοποιεία έχουν στραφεί στην παραγωγή κρασιών με χαμηλό ή καθόλου αλκοόλ. Στην Ελλάδα για την ώρα, είναι ελάχιστες οι ετικέτες με κρασιά αυτής της κατηγορίας», είπε χαρακτηριστικά.
Στην παρέμβασή του ο αντιπρόεδρος της ΕΘΕΑΣ, Χρήστος Γιαννακάκης, ανέφερε πως το πρόγραμμα «Wine & Wisdom» έχει προϋπολογισμό 1,6 εκατ. ευρώ, ξεκίνησε να υλοποιείται με την εκδήλωση της Θεσσαλονίκης και έχει διάρκεια έως το 2027. Επόμενες δράσεις στο πλαίσιο του προγράμματος -με περιεχόμενο, για την υπεύθυνη κατανάλωση οίνων ΠΓΕ Ηπείρου και ΠΓΕ Κυκλάδων- σχεδιάζονται στο Βουκουρέστι και στο Μόναχο, καθώς οι άλλες δύο χώρες στόχοι του προγράμματος είναι η Ρουμανία και η Γερμανία.
