της Σοφίας Σπύρου
Aντάρα στο νησί της Τήνου ονοµάζεται η χαµηλή νέφωση που µεταφέρει υγρασία µαζί µε την αλµύρα της θάλασσας και µουσκεύει τη γη και τα φυτά της αµπέλου. Αντάρα είναι και το όνοµα που επέλεξε ο Γιάννης Μωραΐτης, ιδρυτής και ιδιοκτήτης του Οινοποιείου Βαπτιστής στη Στενή Τήνου για το Ασύρτικο που έχει δηµιουργήσει.
Εκτός από την Αντάρα όµως και όλα τα υπόλοιπα κρασιά του Βαπτιστή έχουν σφραγιστεί από το µοναδικό τερουάρ του νησιού που τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια έχει κάνει άλµατα στον οινικό κόσµο και έχει αποκτήσει πιστούς οπαδούς εντός και εκτός Ελλάδας. Με αµπελοτόπια εγκατεστηµένα σε µέρη προστατευµένα από τα τεράστια αιολικά δυναµικά της Τήνου µικρά µπουτίκ οινοποιεία όπως ο Βαπτιστής αναδεικνύουν τη µοναδικότητα που δίνει η φύση στους οίνους του τόπου.
Στη γνωριµία µε τα κρασιά του τόπου βοηθά και η δηµιουργία ενός χώρου υποδοχής που λειτουργεί και ως wine bar που µε την υψηλή αισθητική συµπληρώνει απόλυτα την τοποθεσία του οινοποιείου.
Βιωσιµότητα και διατήρηση τοπικών ποικιλιών
Τους αµπελώνες του Βαπτιστή απαρτίζουν τοπικές ποικιλίες γνωστές ως Ποταµίσι και Κουµαριανό µε αµπελοτόπια προφυλλoξηρικά που µετρούν συχνά και πάνω από εκατό χρόνια ζωής καθώς και πρόσφατα φυτεµένα αµπέλια πάντα ελληνικών ποικιλιών.
Στην καρδιά της φιλοσοφίας που αντικατοπτρίζεται σε κάθε φιάλη του Βαπτιστή είναι η βιωσιµότητα καθώς όλη η καλλιέργεια είναι βιολογική. Εκκίνηση για το οινοποιείο είναι το 2012 όταν ο Γιάννης Μωραΐτης αποφάσισε να κάνει µια δοκιµαστική οινοποίηση από τους οικογενειακούς αµπελώνες που βρίσκονται στο χωριό Στενή, σε υψόµετρο 430 µ. Την επόµενη χρονιά ο ίδιος σε συνεργασία µε τον οινολόγο και γεωπόνο Ηλία Ρουσσάκη και τον φυτωριούχο Κώστα Μπακασιέτα προχωρά στη δηµιουργία ενός σύγχρονου αµπελώνα.
Φυτά που ήταν άναρχα τοποθετηµένα και ταλαιπωρηµένα έδωσαν τη θέση τους σε έναν γραµµικό αµπελώνα. Σήµερα στους αµπελώνες που ακολουθούν αυστηρά τον προσανατολισµό Βορά Νότου που επιβάλλουν οι δυνατοί αέρηδες του νησιού βρίσκονται αµπέλια Ασύρτικου, Μαυροτράγανου, Μαυροθήρικου και Μονεµβασιάς. Κοµµάτι του οράµατος του Γιάννη Μωραΐτη είναι να δώσει ζωή στις τοπικές ποικιλίες του νησιού ώστε να συνεχίσουν να υπάρχουν και να δίνουν µοναδικά δείγµατα του Τηνιακού αµπελώνα.
«Το Κουµαριανό χάνεται από το νησί και δώσαµε στον Κ . Μπακασιέτα πρόπερσι και µας έχει φτιάξει φυτά από τα οποία ορισµένα φυτεύτηκαν τον χειµώνα και τα υπόλοιπα θα φυτευτούν την ερχόµενη χρονιά» θα πει.
Ο χαρακτήρας που δίνει το terroir στα κρασιά
Το terroir που φιλοξενεί τους αµπελώνες του Βαπτιστή χωρίζεται σε δύο τµήµατα που διαθέτουν διαφορετικές κλιµατολογικές και εδαφικές συνθήκες. «Το έδαφος και στα δύο µέρη είναι αµµοπηλώδες και ρηχό µε το χώµα να φτάνει σε βάθος 60-70 εκ. Στα αµπελοτόπια κοντά στη Στενή το υπέδαφος είναι σχιστόλιθος ενώ αυτά που βρίσκονται στο Φαλατάδος έχουν στο υπέδαφος γρανίτη.
Στη Στενή το χειµώνα µαζεύεται «αντάρα», δηλαδή χαµηλή νέφωση που µεταφέρει υγρασία και αλµύρα ενώ στο Φαλατάδος τα αµπέλια είναι στο «µάτι» του βοριά και επικρατούν πιο σκληρές συνθήκες. Τα στοιχεία της φύσης ορίζουν και την έκφραση των ποικιλιών που συνθέτουν την οινική φυσιογνωµία της Τήνου.
«Η υγρασία που δίνει η αντάρα ενισχύει το αρωµατικό στοιχείο του Ασύρτικου που διακρίνεται για νότες από άνθη τα οποία είναι έντονα και µένουν όσο παλαιώνει. Ενώ το υπέδαφος βοηθάει πάρα πολύ να βγαίνει αυτή η µεταλλική ή η αλµυρή επίγευση», θα πει η Ευαγγελία Αλβέρτη οινολόγος παραγωγής και συµπληρώνει «το Μαυροθήρικο που ήρθε στην Τήνο από τη Νίσυρο και την Κίµωλο και µετρά µια δεκαετία στα αµπέλια του Βαπτιστή είναι ποικιλία αρωµατική µε πολύ έντονα γλυκά αρώµατα στη µύτη και ένα λίγο πιο ορυκτό, λίγο πιο πικάντικο χαρακτήρα στο στόµα».
Συγκρίνοντας το Μαυροτράγανο της Τήνου µε αυτό της Σαντορίνης η ίδια εξηγεί ότι είναι πιο αρωµατικό, πιο φρουτένια µε πιο µαλακά αρώµατα. «Στην Τήνο επειδή οι εδαφολογικές συνθήκες είναι πιο ήπιες συγκριτικά µε το τεραίν της Σαντορίνης υπάρχει υγρασία και το φυτό δεν ζορίζεται τόσο να επιβιώσει».
Συνεχής ο πειραµατισµός στην οινοποίηση
Στα δέκα χρόνια από την ίδρυσή του το οινοποιείο έχει διαγράψει µια πορεία αποκτώντας γνώση µε συνεχείς πειραµατισµούς πάνω στην οινοποίηση που συνεχίζουν. «Στην αρχή το οινοποιείο διέθετε µόνο ανοξείδωτες δεξαµενές στις οποίες προστέθηκε η τσιµεντένια και ακολούθησε το βαρέλι ενώ τώρα συζητάµε να αποκτήσουµε ξύλινες δεξαµενές», θα πει η Ευαγγελία Αλβέρτη.
Το πέρασµα από βαρέλι γίνεται κυρίως στο Μαυροτράγανο ενώ το Ασύρτικο και το Ποταµίσι περνούν σε µικρότερο ποσοστό από γαλλική δρυ. «∆εν επιθυµούµε να δώσουµε πολύ έντονο βαρέλι, αντίθετα οι οίνοι περνούν από δρυ για να αποκτήσουν µια καλή πολυπλοκότητα δίνοντας µια ισορροπία ανάµεσα σε νότες από το φρούτο µε νότες από το ξύλο». Όσον αφορά στην τσιµεντένια δεξαµενή αυτή προορίζεται για τη ζύµωση της λευκής ποικιλίας Ποταµίσι «επειδή είναι αρκετά χοντρόφλουδη έχει γρήγορη εκχύλιση των ταννινών. Με την οξυγόνωση που επιτρέπει η τσιµεντένια δεξαµενή στοχεύουµε να ενισχύσουµε το αρωµατικό προφίλ του οίνου και να µαλακώσουν οι ταννίνες».
Επενδύσεις σε νέες φυτεύσεις και οινοτουρισμό φέρνει το μέλλον
Μαζί µε τις πωλήσεις στο οινοποιείο περίπου το 15% της παραγωγής απευθείας στο κοινό το κρασί του Βαπτιστή σε µεγάλο ποσοστό που αγγίζει το 50% δεν φεύγει από τα όρια της Τήνου. Σήµερα οι οίνοι της Τήνου ωστόσο ταξιδεύουν και εκτός Ελλάδας µε τις εξαγωγές να αντιπροσωπεύουν πλέον µεγάλο ποσοστό των πωλήσεων. Έτσι τα κρασιά του Βαπτιστής βρίσκονται σε δύο πολιτείες της Αµερικής τη Νέα Υόρκη και το Μαϊάµι όπου µάλιστα έχει ιδιαίτερη επιτυχία το Ποταµίσι. Το οινοποιείο έχει επιπλέον παρουσία στη Γερµανία, Γαλλία, Ιταλία και Σουηδία.
Στα σχέδια για το µέλλον περιλαµβάνεται η ολοκλήρωση των φυτεύσεων. «Στόχος είναι σίγουρα όλο το σταφύλι να είναι παραγωγής δικής µας εκτός από το Ποταµίσι, το οποίο το έχουµε σε αφθονία και µπορούµε κάλλιστα να εκµεταλλευτούµε τα παλιά αµπέλια και να αναδείξουµε τον χαρακτήρα τους. Ένα όνειρο που θέλω να ολοκληρώσω είναι να εξελίξω το τουριστικό κοµµάτι επενδύοντας ενδεχοµένως στο σκέλος της φιλοξενίας. Ώστε να µπορεί κανείς να βιώσει όλη την εµπειρία πηγαίνοντας από το αµπέλι ως τους χώρους του οινοποιείου για να έρθει σε επαφή µε όλη την επιχείρηση», σηµειώνει ο Γιάννης Μωραΐτης.
