Είναι γνωστό ότι η οικονομική και η κοινωνική διάσταση, λαμβάνεται υπ’ όψιν στην άσκηση αγροτικής πολιτικής σε πολλές περιπτώσεις, κυρίως όταν πλην των άλλων, γεωμορφολογικοί παράγοντες επιδρούν δυσμενώς στην ανάπτυξη των περιοχών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε τέτοιες περιπτώσεις θεσπίζονται ειδικά καθεστώτα σε επίπεδο ΕΕ, προκειμένου να αρθούν κατά το δυνατόν οι δυσμενείς οικονομικές επιπτώσεις που προκαλούν οι φυσικοί περιορισμοί.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα για τη χώρα μας αποτελεί το Ειδικό καθεστώς των μικρών νησιών του Αιγαίου, από την θέσπιση του οποίου παραθέτουμε απόσπασμα του αιτιολογικού σκεπτικού του ευρωπαϊκού ΚΑΝ (ΕΕ) 229/2013.
Ειδικό Καθεστώς Μικρών Νησιών του Αιγαίου
Η πολιτική της Ένωσης για την τοπική παραγωγή στα μικρά νησιά του Αιγαίου, όπως ορίστηκε στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1405/2006, αφορούσε πολυάριθμα προϊόντα και μέτρα που ευνοούσαν την παραγωγή, την εμπορία ή τη μεταποίηση των υπόψη προϊόντων. Τα μέτρα αυτά απέδειξαν την αποτελεσματικότητά τους και εξασφάλισαν τη συνέχιση και την ανάπτυξη των γεωργικών δραστηριοτήτων. Η Ένωση θα πρέπει να εξακολουθήσει να στηρίζει αυτές τις εργασίες παραγωγής, που αποτελούν θεμελιώδη παράγοντα της περιβαλλοντικής, κοινωνικής και οικονομικής ισορροπίας των μικρών νησιών του Αιγαίου. Η εμπειρία έχει δείξει ότι, όπως και στην περίπτωση της πολιτικής για την αγροτική ανάπτυξη, η ενισχυμένη εταιρική σχέση με τις τοπικές αρχές μπορεί να επιτρέψει την περισσότερο επικεντρωμένη αντιμετώπιση των ειδικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα νησιά αυτά. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να συνεχιστεί η στήριξη της τοπικής παραγωγής μέσω του προγράμματος στήριξης που καταρτίζεται για πρώτη φορά με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1405/2006. Θα πρέπει να δοθεί έμφαση, εν προκειμένω, στην προστασία της παραδοσιακής γεωργικής κληρονομιάς και των παραδοσιακών χαρακτηριστικών των μεθόδων παραγωγής καθώς και των τοπικών και βιολογικών προϊόντων
Η ιδιαίτερη γεωγραφική κατάσταση ορισμένων μικρών νησιών του Αιγαίου συνεπάγεται επιπλέον δαπάνες μεταφοράς όσον αφορά τον εφοδιασμό με προϊόντα τα οποία είναι βασικά για την ανθρώπινη κατανάλωση, για τη μεταποίηση ή ως γεωργικές εισροές. Επιπλέον, άλλοι αντικειμενικοί παράγοντες που προκύπτουν λόγω του νησιωτικού χαρακτήρα και της απόστασης από τις αγορές συνεπάγονται για τους εμπορευόμενους και τους παραγωγούς των νησιών του Αιγαίου πρόσθετες επιβαρύνσεις που δημιουργούν σοβαρό μειονέκτημα για τις δραστηριότητές τους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, εμπορευόμενοι και παραγωγοί διατελούν σε «διπλά νησιωτική κατάσταση», δεδομένου ότι ο εφοδιασμός τους πραγματοποιείται μέσω άλλων νησιών. Τα μειονεκτήματα αυτά μπορούν να μετριαστούν με τη μείωση των τιμών των εν λόγω βασικών προϊόντων. Συνεπώς, για να εξασφαλισθεί ο εφοδιασμός των μικρών νησιών του Αιγαίου και να αντισταθμιστούν οι επιπλέον δαπάνες που προκύπτουν λόγω του νησιωτικού χαρακτήρα, της μικρής έκτασης των εν λόγω νησιών και της απόστασής τους από τις αγορές, απαιτείται η θέσπιση ειδικού καθεστώτος εφοδιασμού. Τα προβλήματα των μικρών νησιών του Αιγαίου οξύνονται εξαιτίας της μικρής έκτασης των εν λόγω νησιών. Για να εξασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα των προτεινόμενων μέτρων, θα πρέπει τα μέτρα αυτά να εφαρμοστούν σε όλα τα νησιά του Αιγαίου εκτός από την Κρήτη και την Εύβοια. Για την αποτελεσματική επίτευξη του στόχου μείωσης των τιμών στα μικρά νησιά του Αιγαίου, του περιορισμού των επιπλέον δαπανών λόγω του νησιωτικού τους χαρακτήρα, της μικρής έκτασης των εν λόγω νησιών και της απόστασής τους από τις αγορές και παράλληλα για τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας των προϊόντων της Ένωσης, θα πρέπει να χορηγηθούν ενισχύσεις για τον εφοδιασμό των μικρών νησιών του Αιγαίου με προϊόντα της Ένωσης. Στις ενισχύσεις αυτές θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι επιπλέον δαπάνες μεταφοράς προς τα μικρά νησιά του Αιγαίου και, εφόσον πρόκειται για γεωργικές εισροές ή για προϊόντα που προορίζονται για μεταποίηση, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι επιπλέον δαπάνες λόγω του νησιωτικού χαρακτήρα, της μικρής έκτασης και της απόστασης από τις αγορές.
Πρόσφατα κατατέθηκε στην βουλή, νομοσχέδιο με τίτλο «Κίνητρα ανάπτυξης επιχειρήσεων, μέσω συνεργασιών ή/και εταιρικών μετασχηματισμών», στο οποίο προβλέπεται μείωση κατά 50% του φόρου εισοδήματος για τους συνεταιρισμένους αγρότες καθώς και για όσους αγρότες ασκούν συμβολαιακή γεωργία.
Αναλυτικότερα, οι συγκεκριμένες ρυθμίσεις που περιέχονται στα άρθρα 15 και 16 του εν λόγω νομοσχεδίου, αναφέρουν :
Άρθρο 15
Απαλλαγή από τον φόρο εισοδήματος στην περίπτωση συνεργασίας φυσικών προσώπων, κατά κύριο επάγγελμα αγροτών
1. Σε φυσικά πρόσωπα, κατά κύριο επάγγελμα αγρότες, παρέχεται το κίνητρο της απαλλαγής από την καταβολή φόρου εισοδήματος επί των πραγματοποιούμενων προ φόρου κερδών, τα οποία προκύπτουν από την άσκηση ατομικής αγροτικής επιχειρηματικής δραστηριότητας, με βάση τη φορολογική νομοθεσία, κατά ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%), εφόσον πληρούνται οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
α) είναι αγρότες μέλη νομικών προσώπων και ενώσεων προσώπων εγγεγραμμένων στο Εθνικό Μητρώο Αγροτικών Συνεταιρισμών και άλλων συλλογικών φορέων του άρθρου 22 του ν. 4673/2020 (Α’52) και προμηθεύουν το νομικό πρόσωπο ή τη νομική οντότητα με ποσότητες προϊόντων ίσες με το εβδομήντα πέντε τοις εκατό (75%) τουλάχιστον της συνολικής ποσότητας όμοιων ή παρεμφερών προϊόντων παραγωγής τους, ή
β) είναι αγρότες που έχουν συνάψει σύμβαση με συγκεκριμένη επιχείρηση – αγοραστή, με αντικείμενο τη συμβολαιακή γεωργία, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο άρθρο 16, με την οποία δεσμεύονται για την εισφορά ποσοτήτων προϊόντων ίσων με εβδομήντα πέντε τοις εκατό (75%) τουλάχιστον της συνολικής ποσότητας όμοιων ή παρεμφερών προϊόντων της παραγωγής τους.
Οι ανωτέρω άκρως ευεργετικές διατάξεις, για τους συνεταιρισμένους αγρότες, αποκλείουν σχεδόν το σύνολο των αγροτών που δραστηριοποιούνται στα νησιά του Αιγαίου, για τον απλούστατο λόγο του ότι, είναι αδύνατον να επιβιώσουν οικονομικά , οι κάτοικοι των νησιών του Αιγαίου ασχολούμενοι μόνο με γεωργικές δραστηριότητες , δεδομένου του πολύ μικρού κλήρου, γεγονός που τους ωθεί σε ενασχόληση με εξωγεωργικές δραστηριότητες. Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, οι αγρότες των μικρών νησιών του Αιγαίου δεν εκπληρώνουν τις προϋποθέσεις αναγνώρισής τους ως κατά κύριο επάγγελμα αγροτών, αφού η γεωργική δραστηριότητα υπόκειται σε πεπερασμένα γεωγραφικά όρια.
Είναι πολλές οι περιπτώσεις σύμφωνα με τις οποίες, ενώ ο αγροτικός πληθυσμός των νησιών του Αιγαίου θα έπρεπε να είναι αποδέκτης κινήτρων για την παραμονή του στα νησιά, όπως αναγνωρίζει ο ευρωπαϊκός κανονισμός, η ελληνική πολιτεία δεν αναγνωρίζει την πάγια ιδιαιτερότητα των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών στις οποίες διαβιούν. Είναι αυτονόητο ότι η παραμονή του αγροτικού πληθυσμού στα ελληνικά νησιά ενέχει και εθνικές διαστάσεις.
Για τους λόγους αυτούς είναι απαραίτητο ακόμη και για λόγους ισονομίας η εκπλήρωση του κριτηρίου του κατά κύριο επάγγελμα αγρότη, να μην απαιτείται για τους συνεταιρισμένους αγρότες των μικρών νησιών του Αιγαίου, ρύθμιση που πρέπει να προβλεφθεί στο άρθρο 15, του κατατεθέντος νομοσχεδίου.
Μάλιστα είναι σκόπιμο οι αγρότες των μικρών νησιών του Αιγαίου να εξαιρούνται εξ’ ορισμού από οριζόντιες προϋποθέσεις μέτρων, που λαμβάνονται για τους υπόλοιπους αγρότες.
ΠΗΓΗ: ΚΕΟΣΟΕ
