Μειωµένες αποδόσεις σε ολόκληρη την αµπελουργική ζώνη της Μεσογείου, όπως βέβαια και στην Ελλάδα, αναµένεται να επιφέρουν τεράστιες ανακατατάξεις στη φετινή οινοπαραγωγή, καθώς και στις συνθήκες που θα διαµορφωθούν στη συνέχεια στη διεθνή αγορά οίνου.
Ήδη η πρώτη συνέπεια της φετινής εικόνας των αµπελώνων από άποψη παραγωγής, είναι η ραγδαία αύξηση της τιµής των οινοστάφυλων σε όλες τις ανεξαιρέτως τις ποικιλίες.
Οι πληροφορίες θέλουν την τιµή παραγωγού για το ασύρτικο στη Σαντορίνη να φθάνει και τα 6,5 ευρώ το κιλό, ενώ τουλάχιστον διπλάσια είναι η τιµή µε την οποία αγοράζουν τις πρώτες -λευκές κατά βάση- κοπές τα οινοποιεία σε όλη τη χώρα. Βεβαίως οι µειωµένες αποδόσεις δεν σηµαίνουν κατ’ ανάγκη ότι η ποιότητα της πρώτης ύλης υπολείπεται της αντίστοιχης ποιότητας άλλων ετών, αντίθετα, σε πολλές περιπτώσεις µπορεί να είναι και πολύ καλύτερη. Το γεγονός αυτό δίνει τη δυνατότητα στους οινοποιούς να επενδύουν διπλά φέτος στην παραγωγή κρασιών εξαιρετικής ποιότητας, µιας και η χρονιά θα συγκαταλλέγεται στις σπάνιες, µε τα κρασία της προσεχώς να γίνονται ανάρπαστα και να αποτιµώνται αναλόγως.
Από την άλλη, οι ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες που κλήθηκαν να αντιµετωπίσουν φέτος οι καλλιεργητές βάζει πολλούς αµπελουργούς σε σκέψεις για την πολιτική που θα πρέπει να ακολουθήσουν µακροπρόθεσµα και φυσικά για τις αναδιαρθρώσεις στις οποίες θα πρέπει να καταφύγουν προκειµένου να προλάβουν τα χειρότερα. Ειδικά στην Ελλάδα πάντως, το µεγάλο κακό τη φετινή χρονιά έγινε τους µήνες Μάιο και Ιούνιο και είχε αφορµή τις άκαιρες βροχοπτώσεις οι οποίες έδωσαν πεδίο για δράση στις ασθένειες του αµπελιού και ειδικά στον περονόσπορο που έκανε θραύση.
Άκαιρες βροχές, ασθένειες, ξηρασία και στη παρατεταµένος καύσωνας, έχουν αφήσει αυτή τη φορά έντονα τα σηµάδια τους στο αµπέλι.
Τρανή απόδειξη και ο τρύγος που έχει ήδη αρχίσει στις νότιες και νησιωτικές κυρίως περιοχές και προχωράει στο σύνολο της χώρας. Αντίστοιχες είναι και οι εκτιµήσεις των ευρωπαϊκών παραγωγικών φορέων που προβλέπουν πρωτοφανή µείωση της παραγωγής.
Πιο χαρακτηριστική φαίνεται να είναι η περίπτωση της Ιταλίας, µε τις οργανώσεις σε κάποιες περιοχές του νότου να κάνουν λόγω για δραµατική µείωση που µπορεί να φθάνει και το 70% µιας κανονικής χρονιάς. Μάλιστα, πληρφορίες θέλουν ιταλούς εµπόρους να περιδιαβαίνουν αυτό τον καιρό αµπελουργικές ζώνες στην Ελλάδα, εξετάζοντας το ενδεχόµενο αγοράς είτε σταφυλιών είτε µούστου που θα καλύψει ανάγκες.
Εκρηκτικό κοκτέιλ περονόσπορος-καύσωνες στις αμπελοοινικές ζώνες.
Οι ζημιές ξεκινούν τουλάχιστον από το 50%, ενώ σε κάποιες περιοχές είναι στο 100%, σύμφωνα με εκτιμήσεις της ΚΕΟΣΟΕ.
Σοβαρές ζηµιές από τον περονόσπορο και την ακραία ζέστη καταγράφονται στους αµπελώνες οινοποιήσιµων ποικιλιών, στις περισσότερες αµπελουργικές περιοχές της χώρας πλήττοντας σηµαντικά τον όγκο της επερχόµενης παραγωγής.
Μάλιστα, παρά τις παρεµβάσεις των αµπελουργών, το πρόβληµα δεν κατέστη δυνατόν να ανασχεθεί, πλήττοντας τον όγκο της παραγωγής στη συµβατική καλλιέργεια, ενώ η βιολογική καλλιέργεια υπέστη σχεδόν ολική καταστροφή. Την επέλαση του περονόσπορου, ακολούθησαν, οι ακραίες θερµοκρασιακά συνθήκες (καύσωνες) οι οποίες συνέβαλαν σε πολλές περιοχές στην υδατική και οξειδωτική καταπόνηση των αµπελιών µε αποτέλεσµα την υποβάθµιση των ποιοτικών χαρακτηριστικών, την µικροραγία και την µερική ή ολική ξήρανση των φύλλων και των σταφυλιών.
Τα τελευταία χρόνια, οι Έλληνες παραγωγοί έχουν αντιµετωπίσει ζητήµατα που σχετίζονται µε τη ζέστη, τα οποία µείωσαν τον αριθµό της συγκοµιδής τους. Το 2022 µειώθηκαν κατά 29%, σύµφωνα µε την ετήσια έκθεση World Wine Production Outlook του ∆ιεθνούς Οργανισµού Αµπέλου και Οίνου.
Σύµφωνα µε την εικόνα που αποκόµισε η ΚΕΟΣΟΕ ανά περιοχή ευθύνης των µελών της, οι ζηµιές σε όλες τις αµπελουργικές ζώνες, ξεκινούν τουλάχιστον από το 50%, ενώ σε κάποιες περιοχές είναι στο 100%:
Aµύνταιο: Παρατηρούνται ζηµιές περονόσπορου, ωιδίου και καύσωνα, άνω του 50%
Νάουσα: Παρά τις σχετικά επιτυχείς παρεµβάσεις για περονόσπορο- ωίδιο, µεσούντος του καύσωνα παρατηρείται κακή καρπόδεση που οδηγεί σε µικροκαρπία, ενώ η παραγωγή εκτιµάται µειωµένη από 50% έως 65%.
Ζώνη Ζίτσας: Πρωτοφανής εξάπλωση του περονόσπορου µε αποτέλεσµα την απώλεια της παραγωγής έως 70%, ενώ στη βιολογική καλλιέργεια αγγίζει το 90%.
Τύρναβος: Παρά τις φυτοπροστατευτικές παρεµβάσεις µε υψηλό κόστος των αµπελουργών,οι ζηµιές από περονόσπορο κυµαίνονται από 60% έως και 100% σε πολλές περιπτώσεις.
Νέα Αγχίαλος: Ανάλογη εικόνα µε αυτή του Τυρνάβου
Βοιωτία: Στο 50% εκτιµάται η απώλεια παραγωγής.
Αττική: Καταγράφονται εστιασµένες προσβολές από περονόσπορο), ενώ έντονο είναι το φαινόµενο της λειψυδρίας.
Εύβοια: Εκτεταµένη προσβολή από περονόσπορο στις περιοχές Καρύστου-Μαρµαρίου ,αλλά και της υπόλοιπης Εύβοιας, σε ποσοστό άνω του 50%, ενώ και οι επιπτώσεις του καύσωνα αναµένονται ιδιαίτερα ανησυχητικές, λόγω των ξηρικών αµπελώνων της περιοχής.
Νεµέα: Από τις περιοχές που επλήγησαν περισσότερο από περονόσπορο και καύσωνες, µε τις ζηµιές να ξεπερνούν το 70% και κατά περίπτωση να φθάνουν το 100%.
Αχαΐα και Ηλεία: Οι ζηµιές ξεπερνούν το 60%.
Λήµνος: Μετά από τους συνεχείς καύσωνες παρατηρήθηκαν στα περισσότερα αµπελοτεµάχια , έντονα ηλιακά εγκαύµατα τόσο στην φυλλική επιφάνεια, όσο δευτερογενώς και στα σταφύλια, µε αποτέλεσµα να µην µπορέσουν να ωριµάσουν και να είναι εµπορεύσιµα, και συνεπώς να µην συγκοµισθούν.
Σάµος: Σηµαντικές ζηµιές εξαιτίας του περονόσπορου – που δεν αποτελεί συχνό φαινόµενο. Παράλληλα παρατηρούνται ζηµιές και στο φυτικό κεφάλαιο.
Σαντορίνη: Σοβαρό πρόβληµα ανοµβρίας που έχει σαν αποτέλεσµα την δραστική µείωση της παραγωγής, λόγω ακαρπίας.
Πάρος-Ρόδος: Έξαρση του περονόσπορου στα εν λόγω νησιά µε ζηµιές στο 50% του δυναµικού τους.
Νησιά Ιονίου: Η σηµαντικότερη επέλαση του περονόσπορου, παρατηρείται σε Κεφαλλονιά, Ζάκυνθο και Λευκάδα, στα οποία η παραγωγή έχει καταστραφεί από 80% έως 100%.
Κρήτη: Σχεδόν ολοκληρωτική είναι η καταστροφή λόγω του περονόσπορου και του καύσωνα, καθιστώντας τα σταφύλια υποβαθµισµένα και µη εµπορεύσιµα.
Με τιµή η ΕΑΣ Ηρακλείου.
Τις τιµές παραλαβής οινοστάφυλων 2023 ανακοίνωσε η Ένωση Ηρακλείου, οι οποίες διαµορφώνονται ως 80 λεπτά το κιλό για τις λευκές ποικίλιες και µέχρι 60 λεπτά για τις ερυθρές για τους παραγωγούς-µέλη της.
Η Ένωση τονίζει πως η παραλαβή οινοσταφύλων θα γίνεται µόνο από παραγωγούς που ενεργοποίησαν τα δικαιώµατά τους σε αυτή, ενώ απαραίτητη προϋπόθεση είναι η προσκόµιση της ∆ήλωσης Αµπελοκαλλιέργειας. Τα οινοστάφυλα πρέπει να προσκοµίζονται σε κλούβες τη µέρα της κοπής τους µε βαθµό ωριµότητας τουλάχιστον 12,5 Be για τις ερυθρές ποικιλίες και 12 Be για τις λευκές και χωρίς µυκητολογική προσβολή και ηλιοεγκαύµατα.
Σημαντική έλλειψη πρώτης ύλης προβλέπουν φέτος και οι Νεμεάτες.
Για αποδόσεις τουλάχιστον 60% κάτω συγκριτικά µε την περσινή χρονιά, προετοιµάζουν οι πρώτες ηµέρες του τρύγου στην περιοχή της Αρχαίας Νεµέας, ενώ ταλαιπωρηµένα φτάνουν στην περίοδο της συγκοµιδής τα αµπέλια και νοτιότερα, την περιοχή της Μονεµβασιάς. Στα ορεινά, επίσης αναφέρονται προβληµατικές παραγωγές, µε ενδεικτική την περίπτωση της Ζίτσας στην Ήπειρο, όπου ειδικά αµπελώνες της λευκής ποικιλίας Ντεµπίνα, φαίνεται πως θα είναι αποδώσουν στο µισό σε σχέση µε πέρυσι, µε το ερυθρό Βλάχικο να εµφανίζεται πιο ανθεκτικό.
Στις 22 Αυγούστου ξεκίνησε ο τρύγος του 2023 στον µεγαλοπρεπή αµπελώνα της Νεµέας, µε τις λευκές ποικιλίες που καλλιεργούνται στην περιοχή, αφού το σήµα κατατεθέν Αγιωργίτικο, έχει ακόµα λίγο καιρό ώσπου να ωριµάσει. Η εικόνα που µεταφέρουν οινοποιοί και αµπελουργοί, θέλουν τις αποδόσεις, τουλάχιστον στην Μαλαγουζιά, να είναι σηµαντικά µειωµένες, αφού µεγάλο κοµµάτι της φετινής παραγωγής το πήρε ο περονόσπορος, ενώ ό,τι γλίτωσε από τις ανεξάντλητες βροχές Μαΐου – Ιουνίου, το πήρε ο καύσωνας του Ιουλίου. Είναι τέτοια η κατάσταση, ώστε ορισµένα κτήµατα δεν θα τρυγηθούν καν.
Νοτιότερα, στη Μονεµβασιά, η Οινοποιιτική Τσιµπίδη αναµένει µια πτώση της παραγωγής της τάξης του 20 µε 30%, µε τον τρύγο των λευκών ποικιλιών να βρίσκεται σε εξέλιξη από τις 22 Αυγούστου και το µεγαλύτερο µέρος της µείωσης να αποδίδεται στον καύσωνα. Στην Άρτα ο οινοποιός Πάνος Τζίµας, περιγράφει µια χρονιά που είχε αρκετό τρέξιµο, ειδικά την περίοδο Μαΐου – Ιουνίου, αν και όπως θα πει, η περιοχή είναι συνηθισµένη στις βροχές. Αυτό που προβληµατίζει τώρα, λίγες ηµέρες πριν από τον τρύγο, είναι οι τελευταίοι καύσωνες του Αυγούστου, που έρχονται να στρεσάρουν περαιτέρω το αµπέλι. Σε κάθε περίπτωση και εκεί διαπιστώνεται πως το 2023 είναι µια χρονιά που θα δυσκολέψει τους δηµιουργικούς οινοποιούς της χώρας «περισσότερο από τις προηγούµενες», όπως θα αναφέρει ο συνοµιλητής µας.
Μείωση αποδόσεων πάνω από 40% στον αμπελώνα Σαντορίνης.
Σε µία χρονιά µε πολλαπλές ιδιαιτερότητες και δυσχέρειες εξελίσσεται η φετινή για τον αµπελώνα της Σαντορίνης. Το νησί επηρεάστηκε από σειρά έντονων καιρικών γεγονότων µε κυριότερα από αυτά το διπλό χτύπηµα του παγετού της περασµένης άνοιξης, την ισχυρή χαλαζόπτωση του Απριλίου αλλά και τον καύσωνα διαρκείας του Ιουλίου. Ο Ματθαίος ∆ηµόπουλος, Γενικός ∆ιευθυντής της Santo Wines επισηµαίνει ότι η φετινή χρονιά είναι µία από τις χειρότερες των τελευταίων ετών από πλευράς ποσοτήτων. «Συζητάµε για πτώση των αποδόσεων που υπερβαίνει το 40%. Ενδεικτικά σας αναφέρω ότι η συνολική παραγωγή στο νησί ήταν περίπου 3.000 τόνοι σταφυλιού και φέτος δεν αναµένεται να ξεπεράσουµε τους 1.500 τόνους».
«Επιπλέον, αντιµετωπίσαµε το φαινόµενο της ακαρπίας, καθότι ο ήπιος χειµώνας που προηγήθηκε χωρίς βροχοπτώσεις, οδήγησε τα φυτά σε έντονο στρες. Το αποτέλεσµα ήταν ότι είχαµε µείωση της παραγωγής. Στις 27 Απριλίου εκδηλώθηκε µία πολύ έντονη χαλαζόπτωση, η οποία έπληξε τα χωριά του Πύργου και του Μεγαλοχωρίου, µία µεγάλη παραγωγική ζώνη του νησιού. Σε όλα τα παραπάνω προστέθηκε ο καύσωνας που εκδηλώθηκε στις αρχές Ιουλίου, µε αποτέλεσµα να καούν σηµαντικές ποσότητες σταφυλιών στο αρχικό στάδιο σχηµατισµού των καρπών», συµπληρώνει.
Όπως επισηµαίνει, οι καταστάσεις αυτές κινούνται εκτός κάθε κανονικότητας, συµπληρώνοντας ότι ακόµα και εάν ένας παραγωγός πληρωθεί για το σταφύλι του ακόµα και 7 ευρώ το κιλό, δεν επαρκούν για να καλυφθούν οι απώλειες. «Αν ένας παραγωγός διατηρούσε περίπου 350 κιλά σταφυλιού ανά στρέµµα µε τιµή πώλησης περί τα 4 ευρώ που πληρώθηκε πέρυσι το Ασύρτικο, το εισόδηµα που προκύπτει είναι 1.400 ευρώ. Φέτος, εάν οι αποδόσεις του δεν ξεπεράσουν τα 100 κιλά ανά στρέµµα, ακόµα και 6 ευρώ να λάβει, το τελικό ποσό ανά στρέµµα θα είναι 600 ευρώ. Αντιλαµβάνεστε λοιπόν τη διαφορά που προκύπτει».
Πληρωµή σταφυλιού µε τη µορφή «επιδότησης»
∆ιευκρινίζει πως ό,τι επιπλέον πληρωθεί φέτος για το σταφύλι θα έχει τη µορφή «επιδότησης» από πλευράς των οινοποιών προς τους παραγωγούς, για να στηρίξουν τους αµπελουργούς. «Στην πραγµατικότητα κανείς δεν µπορεί να κάνει πρόβλεψη φέτος για το πού θα φτάσει η τιµή κιλού στο σταφύλι της Σαντορίνης. Μιλάµε για εντελώς αστάθµητες συνθήκες», λέει ο ίδιος.
Μείωση αποδόσεων από 40% έως και 70% στο Κτήµα Αργυρού
Σε επικοινωνία που είχαµε µε τον Ματθαίο Αργυρό, επικεφαλής του φερώνυµου Κτήµατος της Σαντορίνης, αναφέρει ότι από πλευράς ποιότητας τα δείγµατα είναι έως αυτή τη στιγµή θετικά. «Αντιστρόφως ανάλογη είναι η εικόνα σε ό,τι αφορά τις ποσότητες, όπου σε εµάς θα είναι µειωµένες από 40% έως και 70%. Απώλειες εµφανίζονται σε όλες τις ποικιλίες, ωστόσο όπως αντιλαµβάνεστε το µεγαλύτερο µέρος του σαντορινιού αµπελώνα καλύπτεται από το Ασύρτικο».
Λίγο και ποιοτικό φέτος το κρασί, το μήνυμα που εκπέμπει ο κλάδος.
Με βαριές απώλειες ο τρύγος στα καίρια παραγωγικά κέντρα της Ευρώπης και του Νέου Κόσμου.
Το πλήρες φάσµα των προβληµάτων που επέφερε ο καύσωνας και οι ασθένειες στα αµπέλια εξαιτίας του άστατου καιρού θα αποτυπωθεί σε όλη την αγορά του κρασιού καθώς έχει ξεκινήσει η περίοδος του τρύγου και οι αµπελώνες δίνουν τα σταφύλια τους. Συνολικά, οι προοπτικές παραγωγής κρασιού για την περιοχή της νότιας Μεσογείου (Ισπανία, Ιταλία, Γαλλία, Πορτογαλία και Ελλάδα) που πλήττεται περισσότερο από τους τρεις εκτεταµένους καύσωνες είναι µικτή. Αρκετοί από τους µεγαλύτερους παραγωγούς του κόσµου – η Ισπανία και η Ιταλία, προβλέπουν µείωση της συγκοµιδής τους 12% και 14% αντίστοιχα, λόγω των κλιµατικών διακυµάνσεων και την επέλαση ασθενειών όπως ο περονόσπορο, ενώ η Γαλλία επιδιώκει καλύτερη θέση από πέρυσι. Μέχρι στιγµής, η Πορτογαλία φαίνεται να έχει προστατευθεί από τα καιρικά φαινόµενα, µε την παραγωγή να είναι αυξηµένη κατά 8% σε σύγκριση µε το 2022, παρά τις εξάρσεις ωιδίου και περονόσπορου. Σύµφωνα µε το Instituto da Vinha e do Vinho (ΙVV), η συγκοµιδή θα φτάσει τα 7,4 εκατοµµύρια εκατόλιτρα , αύξηση που διατηρούν σχεδόν όλες οι παραγωγές περιοχές. Ενώ το Douro συµβάλλει τα µέγιστα σε αυτήν την αύξηση όγκου (+146.000 hl), η περιοχή των Αζορών παίρνει το προβάδισµα µε την ισχυρότερη αύξηση σε ποσοστό (+165%).
Η ποιότητα παραµένει υψηλή
Το µόνο µήνυµα από όλες τις περιοχές είναι ότι, ενώ µπορεί να παράγουν λιγότερο κρασί, η ποιότητα αναµένεται να παραµείνει υψηλή. Σηµειωτέον, ο ευρωπαϊκός νότος αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 50% της παγκόσµιας παραγωγής και το 55% των παγκόσµιων εξαγωγών σε κρασί.
Στο µεταξύ, και στις χώρες του Νέου Κόσµου τα ακραία καιρικά και φυσικά φαινόµενα πληµµύρες, πυρκαγιές σε καίρια αµπελοτόπια απορρυθµίζουν την αγορά οίνου. Μάλιστα, οι Αυστραλοί παραγωγοί κρασιού εξαιτίας των πληµµυρών κάνουν λόγο για τη µικρότερη σοδειά φέτος (-26%) από το 2000. Αντίστοιχα, στο νότιο ηµισφαίριο (παραµονή της συγκοµιδής Μάρτιο), τα αµπέλια στη Χιλή και τη Νέα Ζηλανδία, παρά το γεγονός ότι απέχουν µεταξύ τους 10.000 χιλιόµετρα υπέστησαν τις χειρότερες συνέπειες του µαινόµενου καιρού, µε καταστροφικές πυρκαγιές από τη µία πλευρά και έναν κυκλώνα και καταρρακτώδεις βροχές από την άλλη.
