Δύο ημέρες προτού επαγγελματικές οργανώσεις στη Γαλλία, την Ιταλία και την Ισπανία εκφράσουν σοβαρές ανησυχίες για το νέο κύμα «απαγορεύσεων» που σαρώνει την Ευρώπη, η Ευρωπαϊκή Περιφερειακή Επιτροπή του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ψήφισε το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Δράσης για το Αλκοόλ 2022-2025 στο Τελ Αβίβ, στο Ισραήλ. Η ψηφοφορία πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της 72ης συνόδου της επιτροπής, η οποία συγκέντρωσε περισσότερους από 500 συμμετέχοντες δια ζώσης και 200 ακόμη διαδικτυακούς, που εκπροσωπούν συνολικά 53 χώρες στην Ευρώπη και την Κεντρική Ασία.
Ισχυριζόμενος ότι βασίζεται στα “πιο πρόσφατα δεδομένα για τις βλάβες που αποδίδονται στο αλκοόλ και στα καλύτερα στοιχεία για τη μείωση αυτής της βλάβης”, το έγγραφο θέτει στόχο μείωσης της κατά κεφαλήν κατανάλωσης αλκοόλ κατά 10% το 2025, σε σύγκριση με το 2010. Το πλαίσιο για την εφαρμογή του παγκόσμιου σχεδίου δράσης (2022-2030) για την αποτελεσματική εφαρμογή της παγκόσμιας στρατηγικής για τη μείωση της επιβλαβούς χρήσης αλκοόλ ως προτεραιότητα για τη δημόσια υγεία, εγκρίθηκε από την Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας τον Μάιο του 2022».
Οι επαγγελματίες αποκλείονται από διαβουλεύσεις
Φυσικά, δεν είναι η πρώτη φορά που ο ΠΟΥ ξεκινά ένα μεγάλο πρόγραμμα στον τομέα αυτό. Το έγγραφο πλαίσιο αναγνωρίζει επίσης ότι «τα ισχυρά εργαλεία που είναι η παγκόσμια στρατηγική για τη μείωση της επιβλαβούς χρήσης αλκοόλ (2010) και το ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης για τη μείωση της επιβλαβούς χρήσης αλκοόλ 2012-2020 έχουν υποχρησιμοποιηθεί. Αυτή τη φορά, το πλαίσιο είναι διαφορετικό και ο ΠΟΥ επιβεβαιώνει, μεταξύ άλλων, ότι αυτό το νέο σχέδιο «θα ευθυγραμμιστεί…με και θα υποστηρίξει τις φιλοδοξίες του σχεδίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης «Η Ευρώπη να νικήσει τον καρκίνο». Παράλληλα αποκλείει τον κλάδο των αλκοολούχων ποτών από οποιαδήποτε διαβούλευση, γιατί θεωρείται «παρέμβαση» στην ιεράρχηση των στόχων δημόσιας υγείας. Τα προτεινόμενα μέτρα είναι, τουλάχιστον, δραστικά και χωρίζονται σε έξι τομείς: τιμολόγηση, διαθεσιμότητα, μάρκετινγκ, πληροφορίες για την υγεία με έμφαση στην επισήμανση, παρέμβαση των υπηρεσιών υγείας και συλλογική δράση εντός της κοινότητας.
Δηλώνοντας ότι «τα στοιχεία για τη σχέση μεταξύ της οικονομικής τιμής του αλκοόλ, της ποσότητας που καταναλώνεται και της βλάβης είναι ισχυρά και αλληλένδετα», ο ΠΟΥ τονίζει την ανάγκη να αυξηθούν οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης στο αλκοόλ, στρατηγική για την οποία «η πραγματική βάση είναι η ευρύτερη και η πληρέστερη”. Μεταξύ άλλων μέτρων, το έγγραφο υποστηρίζει τη θέσπιση ενός φορολογικού συστήματος βασισμένου στον βαθμό του αλκοόλ και τη θέσπιση ελάχιστης τιμής, του οποίου θα αναπροσαρμόζονται στους ρυθμούς πληθωρισμού για να διασφαλιστεί ότι οι τιμές δεν θα γίνουν πιο προσιτές με την πάροδο του χρόνου.
Όσον αφορά τη διαθεσιμότητα αλκοολούχων ποτών, περιορισμούς στις ώρες και τις ημέρες πώλησης, περιορισμούς στον αριθμό και την πυκνότητα των σημείων πώλησης και προσαρμογή του ρυθμιστικού πλαισίου, ώστε να λαμβάνεται υπόψη η αύξηση των διαδικτυακών πωλήσεων είναι όλα τα μέτρα που προτείνει ο ΠΟΥ. Σε αυτά προστίθενται νέες προτάσεις, συμπεριλαμβανομένων περιορισμών στην πώληση και κατανάλωση οινοπνεύματος στο πλαίσιο των μεταφορών, αναφορά δεδομένων πωλήσεων στους οργανισμούς δημόσιας υγείας ως προϋπόθεση για την απόκτηση άδειας και δημιουργία κρατικών καταστημάτων οινοπνευματωδών ποτών.
Δείκτες, έλεγχοι και «ανεξάρτητες» υποχρεώσεις
Στον τομέα του μάρκετινγκ, προτείνονται περιορισμοί στο περιεχόμενο και την ποσότητα των εμπορικών ανακοινώσεων σχετικά με το αλκοόλ, «για παράδειγμα με τον περιορισμό των μηνυμάτων και των εικόνων σε πραγματικό περιεχόμενο, χωρίς συνδέσμους με διασημότητες ή παράγοντες επιρροής (influencers) ή με την απαγόρευση κάθε επικοινωνίας στην τηλεόραση, το ραδιόφωνο, κινηματογραφικές ταινίες και στις αθλητικές χορηγίες». Ομοίως, ο ΠΟΥ θεωρεί ότι οι κανονιστικοί κώδικες πρέπει να αναφέρουν τι είναι εξουσιοδοτημένο και τι όχι «με το νομικό τεκμήριο ότι αυτό που δεν κατονομάζεται δεν είναι εξουσιοδοτημένο». Επιπλέον, οι σχέσεις που δημιουργούνται με παρόχους διαδικτυακών πλατφορμών θα στοχεύουν στη «μέτρηση, έλεγχο και περιορισμό της εμπορίας αλκοόλ, με νέους κανονισμούς εάν είναι απαραίτητο», ενώ άλλες ενέργειες θα υποχρεώνουν τους «παραγωγούς αλκοόλ να μοιράζονται τα δεδομένα των εμπορικών καταναλωτών τους σε διαφορετικά μέσα για σκοπούς δημόσιας υγείας “. Τέλος, όσον αφορά τις πληροφορίες για την υγεία, ο ΠΟΥ επιμένει στην ανάγκη να καθιερωθεί ανεξάρτητη εφαρμογή, παρακολούθηση και έλεγχος «στο περιεχόμενο που εμφανίζεται σε όλες τις ετικέτες αλκοόλ, προς το συμφέρον της δημόσιας υγείας και των δικαιωμάτων των καταναλωτών, απαλλαγμένο από οποιαδήποτε επιρροή ή παρέμβαση από ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις”. Αυτό, γνωρίζοντας ότι υπάρχει ανάγκη για «νομικές απαιτήσεις επισήμανσης με βάση τις οδηγίες του ΠΟΥ, με ετικέτες που περιλαμβάνουν πληροφορίες διατροφής και συστατικών καθώς και προειδοποιήσεις για την υγεία».
Βεβαίως, τα κράτη μέλη είναι ελεύθερα να εφαρμόσουν αυτά τα μέτρα ή όχι, εν μέρει ή πλήρως. Όμως, όπως εξηγεί σε δελτίο τύπου ο Vittorio Cino, γενικός διευθυντής της Federvini στην Ιταλία, «αυτά είναι νέα που μας ανησυχούν βαθιά. Επικράτησε μια δαιμονοποιητική και απαγορευτικές γραμμές. Το έγγραφο του ΠΟΥ δεν κάνει διάκριση μεταξύ κατανάλωσης και κατάχρησης… Είναι μια σαφής προσπάθεια να επηρεαστεί η συνεχιζόμενη ευρωπαϊκή συζήτηση στις Βρυξέλλες σχετικά με την επισήμανση και την ενημέρωση των καταναλωτών».
ΠΗΓΗ: ΚΕΟΣΟΕ
