Ενδεικτικό της δημοφιλίας που άρχισε να καταγράφεται με ένταση για τον οινοτουριστικό τομέα, έχοντας ως αφετηρία, κυρίως, τη μετά-covid εποχή, είναι το γεγονός ότι μόνο στα επισκέψιμα οινοποιεία της Ένωσης του Αμπελώνα της Βορείου Ελλάδος η αύξηση της κίνησης, μεταξύ 2024 και 2023, είναι της τάξης του 35%.
Ταυτόχρονα, σύμφωνα με τον οινοποιητικό δείκτη, που, μάλλον διόλου τυχαία, έχει, ήδη, θεσπίσει ο τουριστικός κολοσσός της TUI, η χώρα μας κατατάσσεται στην τέταρτη (4η) θέση στην Ευρώπη, ως προορισμός για τους οινόφιλους, πίσω, μόνο, από χώρες με μεγάλη οινική ιστορία όπως είναι η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία, αφήνοντας την Πορτογαλία στην 5η θέση, να βλέπει από απόσταση την… πλάτη της.
Παρά τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει προς την κατεύθυνση αυτή και τα αναμφισβήτητα οφέλη σε επίπεδο τοπικών οικονομιών, αλλά και κοινωνιών, όμως, η οινοτουριστική κουλτούρα στη χώρα μας έχει ακόμη δρόμο να διανύσει και η σήμανση των επισκέψιμων οινοποιείων, που πρόκειται να αλλάξει λογότυπο σύντομα, μπορεί να παίξει καίριο ρόλο, ώστε το θετικό αποτύπωμα του κλάδου να γίνει ακόμη πιο ισχυρό. Θα συνδυαστεί δε, μέσα στο 2026, με δύο καινούρια σήματα, ένα για τα επισκέψιμα αποσταγματοποιεία – ποτοποιεία και για τη μελισσοκομεία.
Οι επισημάνσεις αυτές προέκυψαν από τις τοποθετήσεις ομιλητών στην ειδική ενημερωτική εκδήλωση για το κλείσιμο του έργου «Wine Tourism in Greece», για την οργάνωση και προβολή του οινοτουρισμού, η οποία οργανώθηκε στις 17 Οκτωβρίου στο Μονοπήγαδο της Θεσσαλονίκης.
Αναγκαίες οι σύγχρονες υποδομές και η εκπαίδευση για οινοτουρισμό
«Σε σχέση με τις άλλες θεματικές μορφές τουρισμού, ο οινοτουρισμός στην Ελλάδα είναι πάρα πολύ προχωρημένος και αυτό συμβαίνει γιατί οι οινοποιοί έχουμε πάρει την τύχη μας στα χέρια μας», ανέφερε στην παρέμβασή της η Μαίρη Τριανταφυλλοπούλου, οινοποιός, ξενοδόχος από την Κω και πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τον Οινοτουρισμό.
Για να μεγιστοποιηθεί το θετικό αποτέλεσμα, ωστόσο, σύμφωνα με την ομιλήτρια, θα πρέπει όσοι ασχολούνται με το αντικείμενο να κάνουν τις απαραίτητες υποδομές σε κτηριακά, αλλά και σε ανθρώπινο δυναμικό, μέσα από την εκπαίδευσή του γύρω από τον πολιτισμό, τα ήθη και τα έθιμα της κάθε περιοχής, αλλά και τα προϊόντα της.
«Ο οινοτουρισμός δεν είναι μόνο ότι επισκέπτομαι ένα οινοποιείο. Δεν νοείται να μπει άνθρωπος στο οινοποιείο και να φύγει χωρίς να πάρει μαζί και την ψυχή του τόπου που έχει επισκεφτεί. Σκεφτείτε ότι αυτό το οινοποιείο είναι ένα εργοστάσιο και κάποιος αποφασίζει να έρθει στην Κω, στη Ρόδο, στη Σάμο ή εδώ στη Θεσσαλονίκη προκειμένου να βιώσει μια εμπειρία. Ανοίγοντας την πόρτα του οινοποιείου μας, ανοίγουμε την πόρτα στην φιλοξενία και στον άνθρωπο ο οποίος είναι από πίσω. Μη νομίζετε ότι οι τουρίστες έρχονται άχρωμα. Οι περισσότεροι έρχονται και θέλουν να μάθουν την ιστορία, να ζήσουν την εμπειρία και είναι αυτό που πρέπει να τους δώσουμε, ώστε φεύγοντας να μετατραπούν οι καλύτεροι πρεσβευτές μας στο εξωτερικό. Να πηγαίνει ο άλλος στο super market στη Δανία, τη Γερμανία ή την Αυστρία και φέρνοντας στο μυαλό του την ανάμνηση της εμπειρίας που του έχουμε προσφέρει, να παίρνει το ελληνικό κρασί», ανέφερε η κ. Τριανταφυλλοπούλου.
Με πάνω από 30 εκατ. τουρίστες δεν έπρεπε να μένει σταγόνα κρασί
Στο σημείο αυτό, μάλιστα, τόνισε πως με τα πάνω από 30 εκατομμύρια τουρίστες που επισκέπτονται την Ελλάδα κάθε χρόνο, «δεν έπρεπε να υπάρχει ούτε σταγόνα από ελληνικό κρασί. Θα έπρεπε να το πουλάμε όλο εδώ. Οι οινοποιοί σε μικρότερα νησιά, όπως εμείς στα Δωδεκάνησα σχεδόν ξεπουλάμε στους τουρίστες, αυτό όμως, δυστυχώς, δεν γίνεται σε μεγάλες περιοχές και πρέπει να αλλάξει γιατί το κρασί μας, εδώ και αρκετά χρόνια, με τις προσπάθειες που έχουν γίνει στο αμπέλι, έχει εξαιρετική ποιότητα σε σχέση με την τιμή του».
Η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τον Οινοτουρισμό αναφέρθηκε, ωστόσο και στην κατάσταση που επικρατεί στη χώρα σε σχέση με τη σήμανση των επισκέψιμων οινοποιείων, επισημαίνοντας πως από τα περίπου 1.200 οινοποιεία που λειτουργούν σήμερα στην Ελλάδα, σήμα έχουν αποκτήσει τα 125 από αυτά.
«Αυτό σημαίνει ότι δεν ενδιαφέρονται οι περισσότεροι. Από την άλλη όμως, εκείνοι οι οποίοι ενδιαφέρονται δεν πρέπει να τους δώσουμε και κάποια κίνητρα; Αλλιώς γιατί να το πάρουν το σήμα; Αν θέλουμε να το κάνουμε καλύτερο το προϊόν που προσφέρουμε, να διαφοροποιηθούμε θα πρέπει να δούμε την υπηρεσία που δίνει ο καθένας», υποστήριξε η κ. Τριανταφυλλοπούλου και τάχθηκε κατηγορηματικά υπέρ του να είναι υποχρεωτικό το σήμα για όσους ανοίγουν τις πόρτες των οινοποιείων τους και να στηρίζονται σε επίπεδο προβολής ή αλλιώς να καταργηθεί.
Υπογράμμισε ακόμη την ανάγκη να συνταχθεί ένα στρατηγικό σχέδιο για τον οινοτουρισμό, λέγοντας χαρακτηριστικά πως «ούτε φασολάδα δεν κάνω χωρίς στρατηγικό σχέδιο» και εξήρε την προσπάθεια που έχει γίνει προς την κατεύθυνση αυτή μέσω του «Wine Tourism in Greece».
Αύξηση 35% στις οινοτουριστικές ροές σε οινοποιεία της ΕΝΟΑΒΕ
Στην εμπειρία γύρω από τον οινοτουρισμό που διαθέτει η Ένωση του Αμπελώνα της Βορείου Ελλάδος (ΕΝΟΑΒΕ), αναφέρθηκε, λίγο αργότερα, η γενική διευθύντρια της Ένωσης, Αλεξάνδρα Ανθίδου. Όπως εξήγησε, στη Βόρεια Ελλάδα υπάρχουν σήμερα 8 οινοποιητικές διαδρομές και 38 οινοποιεία από τα οποία 25 έχουν εξασφαλίσει σήμα για επισκέψιμα.
«Σε ένα χρόνο η τουριστική κίνηση στα επισκέψιμα οινοποιεία μας έχει καταγράψει αύξηση κατά 35%. Από περίπου 100.000 άτομα το 2023, το 2024 ξεπέρασαν τις 135.000 οι επισκέπτες. Τί κάνει τόσο δημοφιλείς τις επισκέψεις στα οινοποιεία; Το γεγονός ότι το κρασί, τα οινοποιεία εκτός από τέχνη, είναι και πολιτισμός και ιστορία. Υπάρχει μια μαγεία από το πως το σταφύλι μέσα από μια διαδικασία ξεχωριστή θα ζυμωθεί, θα οινοποιηθεί, θα εμφιαλωθεί και θα το απολαύσεις κανείς. Ο επισκέπτης γίνεται μέρος αυτής της μαγείας», ανέφερε η κ. Ανθίδου, φέρνοντας μάλιστα και κάποια παραδείγματα εμπνευσμένων ενεργειών, όπως ένα μικρό οινοποιείο στις Σέρρες, που έχει εγκαινιάσει οινοβαρκάδες στη λίμνη Κερκίνη και έχει αυξήσει την επισκεψιμότητά του ή ένα άλλο που κάνει μαθήματα pilates μέσα στον αμπελώνα.
Αλλάζει λογότυπο το προαιρετικό σήμα επισκέψιμου οινοποιείου
Τον ανασχεδιασμό και την αλλαγή του υφιστάμενου λογότυπου για την πιστοποίηση ενός οινοποιείου ως επισκέψιμου, προανάγγειλε η Μαρία Κιάμου, Αναπληρώτρια Προϊσταμένη Διεύθυνσης Ποιοτικών Προτύπων του υπουργείου Τουρισμού.
«Σε λίγο καιρό το λογότυπο για το επισκέψιμο οινοποιείο θα αλλάξει. Το υπάρχουν έχει κάνει τον κύκλο του, καθώς αναφέρεται σε προηγούμενη δεκαετία. Θα πάμε σε ένα νέο πιο μοντέρνο και ελληνικό λογότυπο, που θα αντιπροσωπεύει καλύτερα το τί σημαίνει οινοποιείο», επισήμανε η κ. Κιάμου, ξεκαθαρίζοντας, ταυτόχρονα, πως η απόκτηση του σήματος θα παραμείνει προαιρετική απόφαση και ότι το υπουργείο Τουρισμού δεν πρόκειται να επιδοτήσει την εξασφάλισή του.
Αναλύοντας τους λόγους για τους οποίους αξίζει ένα οινοποιείο να προχωρήσει στην υιοθέτηση του σήματος, το στέλεχος του υπουργείο Τουρισμού εστίασε στην ενίσχυση της εμπορικής δραστηριότητας που θα επιφέρει η παρουσία επισκεπτών στους χώρους του, μέσα και από εκδηλώσεις γευσιγνωσίας, ξεναγήσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα, οι οποίοι θα γίνουν «πρεσβευτές» στις χώρες τους, στη φήμη που θα αποκτήσει, στη διαφοροποίησή του από τα οινοποιεία που δεν έχουν σήμα, αποκτώντας προβάδισμα σε μια πιθανή συνεργασία με έναν τουριστικό πράκτορα και στην ανάδειξη του γαστρονομικού πλούτου της εκάστοτε περιοχής, όπου βρίσκεται το οινοποιείο.
Περαιτέρω υποστήριξε ότι το σήμα επισκέψιμου οινοποιείου, μέσα από την επιτυχία του, αποτέλεσε σήμα – πιλότο για να δημιουργηθούν και άλλα αγροδιατροφικά σήματα. «Τελευταία δημιουργήσαμε το σήμα επισκέψιμου ζυθοποιείου, το σήμα επισκέψιμου ελαιοτριβείου και το σήμα επισκέψιμου τυροκομείου. Κάναμε διάφορες εκδηλώσεις και το σήμα του επισκέψιμου ελαιοτριβείου είναι το αμέσως επόμενο success story, αρκεί να το δουλέψουμε ακόμη παραπάνω με τους ελαιοτριβείς», ανέφερε η κ. Κιάμου και αποκάλυψε πως για το πλάνο του 2026 «έχει ήδη θεσμοθετηθεί και θα εκδοθεί κοινή υπουργική απόφαση για το σήμα αποσταγματοποιείου – ποτοποιείου, σε συνεργασία με τα υπουργεία Οικονομικών και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και έχει γίνει και εισήγηση και πιστεύω να γίνει δεκτή, να θεσμοθετήσουμε και το σήμα επισκέψιμου μελισσοκομείου».
Το υπουργείο Τουρισμού, όπως αναφέρθηκε, έχει θεσπίσει, επίσης, το σήμα προσβάσιμου τουριστικού προορισμού και το σήμα προσβάσιμης τουριστικής επιχείρησης, ενώ προ ολίγων δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα της κυβερνήσεως, οι προδιαγραφές απόκτησης σήματος καταλύματος φιλικού σε ζώα συντροφιάς.
Τέλος, η εκδήλωση συνοδεύτηκε, μία ημέρα μετά, με επισκέψεις ανταλλαγής καλών πρακτικών, στα γνωστά Οινοποιεία Γεροβασιλείου, Μικρό Κτήμα Τίτου, Αϊδαρίνη, Κυρ Γιάννη και Κόκκινος. Στο πρόγραμμα μετείχαν 22 ομάδες τοπικής δράσης από όλη την Ελλάδα, με συντονιστή την ΑΝΕΑΘ.
