Το σημείο καμπής ήρθε το 2019, όταν το Crémant de Wallonie από τον αμπελώνα Chant d’Éole κέρδισε χρυσό μετάλλιο σε διεθνή διαγωνισμό κρασιού, επισκιάζοντας φημισμένες γαλλικές σαμπάνιες. Το επίτευγμα αυτό σηματοδότησε την αρχή του αυξανόμενου διεθνούς ενδιαφέροντος για τα βελγικά κρασιά, έναν τομέα που προηγουμένως είχε περάσει απαρατήρητος.
Ο Marc Declerck, διευθυντής του οδηγού Gault&Millau στο Βέλγιο, υπογραμμίζει την αξιοσημείωτη ποιότητα των αφρωδών οίνων της χώρας, ένα κατόρθωμα αδιανόητο πριν από μερικές δεκαετίες. Το κλίμα του Βελγίου θεωρούνταν παραδοσιακά ακατάλληλο για την αμπελοκαλλιέργεια. Ωστόσο, η κλιματική αλλαγή μετατόπισε σταδιακά τα όρια της οινοποιίας, καθιστώντας τις βόρειες ευρωπαϊκές περιοχές πιο βιώσιμες για αμπελώνες. Οι θερμότερες θερμοκρασίες επέτρεψαν στους Βέλγους οινοποιούς να παράγουν κρασιά υψηλής ποιότητας, ιδίως αφρώδεις ποικιλίες.
Πιο συγκεκριμένα, οι μελέτες επιβεβαιώνουν αυτή την τάση. Σύμφωνα με μια γαλλική έκθεση, οι περιοχές βόρεια του 46ου παράλληλου, όπως η Βέρνη, το Sölden και το Poitiers είναι πλέον κατάλληλες για την καλλιέργεια σταφυλιών λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας. Αυτή η κλιματική αλλαγή έχει επιτρέψει σε χώρες όπως το Βέλγιο και η βόρεια Γερμανία να καλλιεργούν ποικιλίες σταφυλιών που προηγουμένως θεωρούνταν ότι απαιτούν θερμότερο νότιο κλίμα.
Στη Γερμανία, παρόμοιες κλιματικές αλλαγές έχουν επίσης ωφελήσει τους οινοπαραγωγούς. Το Γερμανικό Ινστιτούτο Οίνου (DWI) αναφέρει ότι η άνοδος των θερμοκρασιών κατά την ωρίμανση των σταφυλιών έχει οδηγήσει σε καλύτερα επίπεδα ωριμότητας, βελτιώνοντας την ποιότητα των ερυθρών οίνων. Αυτό επέτρεψε στους Γερμανούς παραγωγούς να καλλιεργήσουν με επιτυχία ποικιλίες όπως το Merlot, το Cabernet Sauvignon και το Syrah, που παραδοσιακά συνδέονται με μεσογειακά κλίματα.
Παρά τα οφέλη αυτά, η κλιματική αλλαγή εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για τους αμπελώνες. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα συμπεριλαμβανομένων των χαλαζοπτώσεων, των όψιμων παγετώνων, των ισχυρών βροχοπτώσεων και των καύσωνων επηρεάζουν όλο και περισσότερο τις καλλιέργειες. Σε απάντηση, οι οινοπαραγωγοί υιοθετούν διάφορες στρατηγικές, όπως η μετεγκατάσταση των αμπελώνων σε μεγαλύτερα υψόμετρα, η επιλογή πιο ανθεκτικών στη θερμότητα ποικιλιών σταφυλιών και η χρήση τεχνικών για την προστασία των σταφυλιών από την υπερβολική έκθεση στον ήλιο.
Ενώ, οι βόρειες περιοχές επωφελούνται από τις θερμότερες θερμοκρασίες, οι αμπελώνες της νότιας Ευρώπης αντιμετωπίζουν σοβαρότερες προκλήσεις. Οι ιστορικές αμπελουργικές περιοχές της Ισπανίας, της Ιταλίας και της νότιας Γαλλίας αντιμετωπίζουν μειωμένες εκτάσεις καλλιέργειας λόγω παρατεταμένων ξηρασιών και υδατικής καταπόνησης. Στην Ισπανία, οι συγκομιδές γίνονται όλο και πιο σπάνιες, ενώ οι Ιταλοί παραγωγοί παλεύουν με δυσμενείς καιρικές συνθήκες. Οι Γάλλοι οινοπαραγωγοί αντιμετώπισαν επίσης έναν συνδυασμό ανοιξιάτικων παγετών, καύσωνες και καταρρακτώδεις βροχές, επηρεάζοντας σημαντικά τις σοδειές τους.
Εν συνεχεία, οι Βέλγοι οινοπαραγωγοί έχουν σημειώσει παρόμοιες προκλήσεις, αν και σε μικρότερο βαθμό. Ο Jelle Steel, από τον αμπελώνα Entre Deux Monts στη Δυτική Φλάνδρα, αναφέρει ότι οι καιρικές συνθήκες γίνονται όλο και πιο απρόβλεπτες, απαιτώντας μεγαλύτερη διαχείριση του αμπελώνα. Παρόλα αυτά, αναγνωρίζει ότι η κλιματική αλλαγή έχει ωφελήσει σε μεγάλο βαθμό την αμπελουργία του Βελγίου, διευκολύνοντας την ανάπτυξή της.
Ο βελγικός αμπελοοινικός τομέας έφτασε σε επίπεδο ρεκόρ παραγωγής το 2023, σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομίας της χώρας. Οι εκτάσεις αμπελώνων έχουν επεκταθεί και ο αριθμός των παραγωγών έχει αυξηθεί. Ειδικότερα, οι παράκτιες περιοχές επωφελούνται από την εγγύτητα στη θάλασσα, με τη θαλάσσια αύρα να προσφέρει μια αναζωογονητική επίδραση στα σταφύλια, ενισχύοντας τον χαρακτήρα του κρασιού.
Μάλιστα, το αφρώδες κρασί έχει γίνει η σπεσιαλιτέ του Βελγίου. Σύμφωνα με τον Declerck, σχεδόν το ήμισυ της βελγικής οινοπαραγωγής αποτελείται από αφρώδεις οίνους, με τους λευκούς οίνους να αντιπροσωπεύουν το 35% και το υπόλοιπο να κατανέμεται μεταξύ ερυθρών και ροζέ ποικιλιών. Ο Steel σημειώνει ότι τα αφρώδη κρασιά ταιριάζουν ιδιαίτερα καλά με παραδοσιακά βελγικά πιάτα όπως οι πατάτες τηγανιτές. Συνιστά ένα τραγανό λευκό ή ένα αφρώδες κρασί ως ιδανικό ταίρι για αυτό το εμβληματικό πιάτο.
Ένας βασικός παράγοντας για την επιτυχία των βελγικών κρασιών είναι η σύσταση του εδάφους της χώρας. Στο νότιο Βέλγιο, οι αμπελώνες βρίσκονται πάνω σε ασβεστολιθικούς σχηματισμούς που εκτείνονται στην περιοχή της Σαμπάνιας της Γαλλίας. Αυτός ο τύπος εδάφους συγκρατεί το νερό κατά τη διάρκεια των υγρών χειμώνων και το απελευθερώνει κατά τη διάρκεια των ξηρών καλοκαιριών, εξασφαλίζοντας σταθερά επίπεδα υγρασίας για τα αμπέλια. Η Amélie Wuillaume, εκπρόσωπος του αμπελώνα Chant d’Éole, τονίζει ότι αυτό το γεωλογικό χαρακτηριστικό είναι ζωτικής σημασίας για την παραγωγή του βραβευμένου Crémant de Wallonie.
Παρά την πρόοδο του Βελγίου, οι Γάλλοι παραγωγοί δεν αντιλαμβάνονται τους βόρειους γείτονές τους ως απειλή. Ο Declerck πιστεύει ότι οι λάτρεις του κρασιού θα συνεχίσουν να εκτιμούν τις φημισμένες σαμπάνιες της Γαλλίας. Ωστόσο, βλέπει τα βελγικά κρασιά ως συμπληρωματική επιλογή, προσφέροντας κάτι νέο και ξεχωριστό στην αγορά.
Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι τις τελευταίες δύο δεκαετίες, η ποιότητα των βελγικών κρασιών έχει βελτιωθεί σημαντικά. Σε αναγνώριση αυτής της προόδου, η Gault&Millau κυκλοφόρησε τον Ιούνιο του 2023 τη δεύτερη έκδοση του οδηγού της για το βελγικό κρασί, εδραιώνοντας περαιτέρω τη θέση του Βελγίου ως αναπτυσσόμενου παίκτη στην ευρωπαϊκή οινική σκηνή.
