του Ζήση Πανάγου
Το οινοποιείο Bertani, το οποίο ανέλαβε μια νέα ομάδα μετά την πώλησή του από την οικογένεια Bertani το 2012, είναι σπουδαίο για πολλούς λόγους, μεταξύ των οποίων ο σημαντικότερος είναι πως αποτελεί έναν από τους πρώτους παραγωγούς Amarone della Valpolicella από τη δεκαετία του 1950, πριν το στυλ αναγνωριστεί ως μέρος της εκκολαπτόμενης ονομασίας Valpolicella το 1968.
«Με το Bertani, μπορείτε να πιείτε ιστορία…» έχει δηλώσει μεταξύ άλλων ο Robert Camuto στο Wine Spectator, και δεν πέφτει καθόλου έξω καθώς, ένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα πολλών σύγχρονων παραγωγών Amarone είναι το τεράστιο απόθεμα παλαιών vintage της ναυαρχίδας του Amarone Classico. Όπως όλα τα Amarone, κυριαρχείται από την ποικιλία Corvina και παρασκευάζεται μέσω μιας διαδικασίας που ονομάζεται appassimento, όπου τα σταφύλια αφήνονται να στεγνώσουν για μήνες μετά τη συγκομιδή, παραδοσιακά σε ψάθες σε σοφίτες.
Το Amarone della Valpolicella Classico του Bertani παλαιώνει μια δεκαετία σε βαρέλι πριν κυκλοφορήσει, αλλά τα κελάρια αντίκες του οινοποιείου περιλαμβάνουν επίσης περίπου 200.000 μπουκάλια, κυρίως 45 σοδειές του Amarone Classico από το 1958.
«Είναι μια από τις μεγαλύτερες βιβλιοθήκες κρασιού στον κόσμο», δηλώνει ο Andrea Lonardi, 45 ετών, COO και οινοποιός στο Bertani Domains.
«Υπάρχει μια τεράστια ποικιλία στα vintage», λέει ο Lonardi. Κάποια από αυτά έχουν να κάνουν με το στυλ οινοποίησης εκείνη την εποχή. Όταν όμως μιλάτε για vintage, το Amarone δεν επηρεάζεται μόνο από την καλλιεργητική περίοδο, αλλά και από την περίοδο ξήρανσης που ακολουθεί τη συγκομιδή.
Τα πρώτα vintage μύριζαν σιρόπι σφενδάμου και γλυκόριζα. Το 1977 ήταν σχεδόν εσπεριδοειδές, με νότες πορτοκαλιού και μπαχαρικών. Το 1981 ήταν σαν ένα εκλεκτό Sherry, με λίγο οξειδωτικό χαρακτήρα, και πολλά από τα vintage της δεκαετίας του ’80 έδειχναν νότες βαλσάμικου και ξύλου που ο Lonardi απέδωσε στη χρήση βαρελιών κατά τη γήρανση, κάτι που αντικατέστησε με μεγάλα βαρέλια αμέσως αφού πήρε τα ηνία.
Χωρίς ελέγχους θερμοκρασίας ή ανεμιστήρες, η παραδοσιακή σοφίτα του Bertani, στο περίφημο κτήμα Tenuta Novare, είναι ιδιαίτερα επιρρεπής στις καιρικές συνθήκες αργά το φθινόπωρο και αρχές του χειμώνα. Οι υψηλότερες θερμοκρασίες σημαίνουν γενικά μια ταχύτερη, συντομότερη περίοδο στεγνώματος που φέρνει κομψότητα και ισορροπία. Οι χαμηλές θερμοκρασίες δίνουν στα κρασιά μεγαλύτερη συγκέντρωση και πολυπλοκότητα.
Η πολύχρωμη ιστορία του Bertani ξεκίνησε το 1857, αφού ο επιχειρηματίας Gaetano Bertani ταξίδεψε στη Βουργουνδία και έμαθε την οινοποίηση από τον Jules Guyot, τον θρυλικό Γάλλο γιατρό και γεωπόνο που ανέπτυξε το σύστημα Guyot για το κλάδεμα των αμπέλων.
Ο Bertani, ο οποίος μαζί με τον αδερφό του ενεργούσαν και ως έμποροι και ιδιοκτήτες αμπελώνων, έφεραν γαλλικές τεχνικές και μια τάση για ξηρότητα στα κρασιά της περιοχής Valpolicella, τα οποία ήταν τυπικά γλυκά, όπως ο ξάδερφος του Amarone, το Recioto della Valpolicella.
Ξεφεύγοντας από τη σύμβαση, ο Bertani άρχισε να φτιάχνει ένα ξηρό κρασί που ονομάζεται Secco-Bertani, χωρίς να στεγνώνει σταφύλια και να αναμειγνύει την Corvina με το Sangiovese της Τοσκάνης και μικρές ποσότητες εισαγόμενων ποικιλιών.
Η σύγχρονη εποχή του Bertani ξεκίνησε το 1957 όταν απέκτησε την ιστορική Tenuta Novare έκτασης 500 και πλέον στρεμμάτων, που διασχίζεται από μια σειρά μικρών καναλιών της ρωμαϊκής εποχής που διοχετεύουν νερό πηγής από τις πλαγιές του.
Στην συνέχεια, επί δεκαετίες ο Bertani χρησιμοποίησε τους αμπελώνες Novare για το νέο του Amarone (τότε ονομαζόταν Recioto della Valpolicella Amarone Classico Superiore), ωστόσο δεν το εμφιάλωσε επειδή δεν υπήρχε αγορά για μια ξηρή έκδοση με την λέξη “Recioto” στο όνομα. Ως αποτέλεσμα, πολλά από τα vintage ηλικίας 20 έως 30 ετών να παραμείνουν σε βαρέλι, τουλάχιστον μέχρι τη δεκαετία του 1990, όταν το Amarone κέρδισε τη δική του ονομασία και ακολούθησε μια περίοδο άνθησης.
Το 2012, ο ιταλικός όμιλος Angelini Group αγόρασε την Bertani και την έκανε ναυαρχίδα του οινικού της τμήματος, το οποίο περιλαμβάνει επίσης τα κτήματα της Τοσκάνης Val Di Suga στο Montalcino, TreRose στο Montepulciano και San Leonino στο Chianti Classico, καθώς και Fazi Battaglia στο Le Marche και το Puiatti στο Φριούλι.
Τα τελευταία 10 χρόνια έχουν γίνει πολλές ανακαινίσεις, από τις παλιές, κάποτε εγκαταλειμμένες δεξαμενές ζύμωσης τσιμέντου στα κελάρια του Bertani μέχρι τους αμπελώνες του Novare. Εκεί, ο Lonardi έχει επικεντρωθεί σε ένα ζευγάρι εμφιαλώσεις ενός αμπελώνα Valpolicella, ένα πιο αδύναμο, καθημερινό κρασί που παρασκευάζεται κυρίως με Corvina και χωρίς να στεγνώνει τα σταφύλια.
«Θέλαμε να ξεκινήσουμε με την Valpolicella γιατί είναι ο καλύτερος αναγνώστης του terroir και το πιο υποτιμημένο κρασί εδώ», αναφέρει.
Για να κατανοήσετε τα εδάφη της Valpolicella, προσθέτει, απλώς περιηγηθείτε στις ιστορικές εκκλησίες της Βερόνας, φτιαγμένες από ένα μείγμα κόκκινων και λευκών μαρμάρων που προέρχονται, αντίστοιχα, από εδάφη πλούσια σε άργιλο και ασβεστόλιθο και πλούσια σε ασβέστιο και άμμο.
Από τη δεκαετία του 1990, η οικογένεια Bertani παρήγαγε αλατούχο, τεντωμένο μονό αμπελώνα Ognisanti Valpolicella Classico Superiore από περίπου 8 στρέμματα αμπελώνων.
Με τον τρύγο του 2018, ο Lonardi πρόσθεσε το La Miniera Valpolicella Classico, το οποίο όπως υποδηλώνει το όνομά του, προέρχεται από άλλα 8 στρέμματα αμπέλων σε εδάφη από κόκκινο πηλό ασβεστολιθικό, πάνω από ένα εγκαταλελειμμένο ορυχείο σιδήρου.
«Αυτή η περιοχή έγινε διάσημη τη δεκαετία του 2000 με βάση τα εμπορικά σήματα και ξεχνάμε ότι είχαμε terroirs», λέει ο Lonardi.
Ο Bertani είναι ένας από μια μικρή ομάδα παραγωγών που επικεντρώνει τις προσπάθειες σε straight-up Valpolicella χωρίς appassimento. Δεδομένου ότι γενικά οι θερμότερες εποχές καλλιέργειας παρέχουν περισσότερη ωρίμανση και μετατόπιση της γεύσης σε πιο ξηρά κρασιά με χαμηλότερη περιεκτικότητα σε αλκοόλ, τα σταφύλια που αποξηράνονταν σκόπιμα μπορεί μια μέρα να κάνουν τον τρόπο να πραγματοποιούν κλήσεις σε τηλέφωνα επί πληρωμή.
«Τα κρασιά Valpolicella έχουν τις μεγαλύτερες δυνατότητες για το μέλλον», λέει ο Lonardi.
Έτσι, προς το παρόν, σε αυτό το μέρος της Ιταλίας και πιο συγκεκριμένα στο Bertani, είναι υπέροχο να μπορείς να γευτείς το μέλλον και το παρελθόν…
