«Είναι επιλογή του οινοποιού» σημειώνει ο κ. Σταθόπουλος, «εγώ έρχομαι εκ των υστέρων να στολίσω το μπουκάλι. Είναι ένα στοιχείο τέχνης η οποία σήμερα γενικά λείπει από τις ετικέτες, όμως στο παρελθόν έχει οδηγήσει σε ιστορικά κρασιά, ζωγραφισμένα από τον Picasso, τον Chagall ή τον Matisse», συμπληρώνει. Και στην ερώτηση αν τον απασχολεί το γεγονός ότι καταθέτει την τέχνη του σε κάτι αναλώσιμο όπως το μπουκάλι με το κρασί, αφοπλιστικά ειλικρινής απαντά: «Όχι δεν με ενοχλεί καθόλου, μου αρέσει κιολας. Εξάλλου κι εγώ αναλώσιμος είμαι, κάποια στιγμή θα φύγω. Εκτός αυτού πάνω στην ετικέτα βρίσκεται η ανατύπωση του έργου, όχι το πρωτότυπο».
Υπέπεσε στην αντίληψή μας ότι η σχέση σας με το κρασί είναι βαθιά, είχατε πάντα μια ιδιαίτερη προτίμηση και σχέση με το κρασί;
-Δεν έχω μεγάλες γνώσεις πάνω στο κρασί , είμαι οινόφιλος. Όταν σ’ αρέσει το κρασί, μαθαίνεις , δοκιμάζεις , κάνεις φιλίες γύρω από το κρασί. Εγώ τυχαίνει να έχω φιλικές σχέσεις με πολλούς οινοποιούς, από τον Τσάτναλη και τον Δημητριάδη που είναι επικεφαλής του οινοποιείου Τσάνταλη μέχρι τον Σκούρα και τον Τσέλεπο.
-Αυτή η σχέση προέκυψε από το ενδιαφέρον σας για το κρασί ή συνδέεται με την τέχνη σας;
-Ναι, προέκυψε από το ενδιαφέρον μου για το κρασί το οποίο συνδέεται με την τέχνη μου γιατί έχω κάνει πολλές ετικέτες για κρασιά, μπορεί να είναι πάνω από 200. Είναι κάτι που το κάνω πάνω από 10 χρόνια, δοκιμάζω κρασιά και διαλέγω τι θα σχεδιάσω και πως θα τα βαφτίσω. Δηλαδή, έχω κάνει όλες τις ετικέτες για τα κρασιά του Χρόνη Ιερόπουλου και τα έχω βαφτίσει κι όλας. Ακόμη, έχω ζωγραφίσει πολλές ετικέτες και για ειδικά κρασιά του Τσάνταλη. Βέβαια, έχω ζωγραφίσει ετικέτες σε κρασιά και για προσωπική μου χρήση, κάθε χρόνο επιλέγω και ξεχωρίζω 3 κρασιά από οινοποιούς που γνωρίζω, ένα λευκό , ένα ροζέ και ένα κόκκινο που τα μοιράζω σε φίλους στις γιορτές. Αυτές οι προσωπικές ετικέτες είναι πάντα λίγο ιδιαίτερες, δεν θα τις ζητούσε ένα οινοποιός, έχουν χιούμορ και είναι ξεχωριστές.
-Πώς προέκυψε όλο αυτό;
-Προέκυψε γιατί αγαπώ το κρασί και λίγο πολύ έχουμε κι εμείς μια ιστορία με το κρασί σαν Ελλάδα. Το σπουδαίο είναι ότι σήμερα στον τόπο μας γίνονται πολύ μεγάλα κρασιά, από σοβαρούς οινοποιούς, τα οποία δεν έχουν δοξαστεί ακόμα. Μπορείς να πάρεις πολύ καλά ελληνικά κρασιά με λίγα χρήματα ακριβώς επειδή δεν έχουν αναγνωριστεί ακόμα. Αυτή είναι μία άλλη ιστορία που ισχύει για πολλά πράγματα, όπως και στην τέχνη υπάρχουν έργα μεγάλης αξίας η οποία όμως δεν ταυτίζεται με την ποιότητα. Σε αυτό συμβάλλει ο μύθος που κουβαλάνε και οι τιμές που διαμορφώνει η αγορά.
-Θα μπορούσαμε όμως να πούμε ότι αποκοπήκαμε κάποια στιγμή από το κρασί όσον αφορά την ιστορία μας;
-Φυσικά και αποκοπήκαμε αφού είχαμε 700 χρόνια απαγόρευση λόγω της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Εκεί δε χάσαμε μόνο το κρασί μας, χάσαμε την ταυτότητα μας, χάσαμε πολλά πράγματα. Το γεγονός ότι διατηρούμε μία γλώσσα αυτό είναι σπουδαίο. Αυτά που χάσαμε όμως θα τα ξαναβρούμε γιατί ο τόπος είναι πιο δυνατός από εμάς και θα φτιάξει ξανά τα πράγματα όπως ήταν παλιά. Ο τόπος δεν θα μας προδώσει ποτέ, εμείς μπορεί να τον προδώσουμε. Σε αυτόν τον τόπο γίνονται θαύματα άμα το θέλουμε. Όλα εδώ γεννήθηκαν, οι τέχνες, το θέατρο, η φιλοσοφία, η επιστήμη. Θα μπορούσαμε να ήμασταν η πλουσιότερη χώρα στον κόσμο μόνο από τη γη μας αλλά δυστυχώς είμαστε ένας λαός παράξενος που τρωγόμαστε μεταξύ μας. Οι νέοι οινοποιοί από ότι βλέπω κάνουν θαύματα μέσα από την καλή δουλειά σας. Το κρασί έχει γίνει ξανά ποιοτικό και υπάρχει πολλή γνώση η οποία έχει μεταλαμπαδευτεί. Εγώ έρχομαι εκ των υστέρων να στολίσω το μπουκάλι. Οι καινούργιες ετικέτες γίνονται όλες από γραφίστες και οι περισσότερες δεν έχουν προσωπικότητα. Σήμερα λείπει αυτό το στοιχείο τέχνης από τις ετικέτες, παλιότερα όμως στην Ευρώπη υπήρχαν μεγάλα κρασιά τα οποία έχουν ζωγραφίσει μεγάλοι ζωγράφοι όπως ο Πικάσο, ο Σαγκάλ και ο Ματίς, αυτά τα κρασιά είναι ιστορικά.
-Θεωρείται επομένως ότι όπως στην Βουργουνδία που οι μεγάλοι ζωγράφοι ήρθαν και έδωσαν τη δική τους υπεραξία στο προϊόν που παρήγαγε ο τόπος μπορεί με ένα τρόπο να το ανέδειξαν;
-Αυτό δεν το έκαναν μόνοι τους καλλιτέχνες εκλήθησαν από τους οινοποιούς για να φτιάξουν μια ζωγραφιά σε μία ετικέτα. Το κρασί το τιμούσαν, ήταν πολύ καλό και προτίμησαν να ζωγραφίσουν μια ετικέτα κι πολλές από αυτές έχουν βγει και σε άφησες, όπως αυτές του Μιρό, του Νταλί, του Πικάσο, του Σαγκάλ και πολλών άλλων που έχουν κάνει θαύματα. Πράγματα που χαίρεσαι να το βλέπεις.
– Επομένως λέτε ότι και τώρα που το δικό μας κρασί αρχίζει να βρίσκει ένα άλλο επίπεδο ποιότητας μπορεί να χτίσει μία διαφορετική εικόνα και μέσω των έργων των ζωγράφων;
-Ναι μπορεί αλλά αυτό εξαρτάται από τους οινοποιούς, δεν μπορώ εγώ από μόνος μου να κάνω μία ετικέτα για ένα κρασί, δεν εξαρτάται από το τι θέλω εγώ, είναι πρωτοβουλία του οινοποιού, αν το θεωρεί εκείνος απαραίτητο. Οι εποχές αλλάζουν, εγώ θυμάμαι όταν ήμουνα σπουδαστής πηγαίναμε στα βιβλιοπωλεία να δούμε τα καινούρια βιβλία που κυκλοφόρησαν, τα καινούργια ποιήματα του Ελύτη, του Γκάτσου, του Ρίτσου και του Σεφέρη. Κοιτούσαμε τις βιτρίνες για να δούμε τους νέους δίσκους βινυλίου και ήμασταν ενημερωμένοι και παρόλο που δεν είχαμε χρήματα να τα αγοράσουμε ακούγαμε στο ραδιόφωνο για αυτά ήμασταν χαρούμενοι. Και όταν μπορούσαμε να αγοράσουμε ας πούμε ένα δίσκο του Χατζηδάκη αυτό ήταν ένα γεγονός για μας. Σήμερα δεν τα έχει ανάγκη ο κόσμος αυτά τα πράγματα, πρέπει να βλέπουμε τι έχει ανάγκη. Πολλοί άνθρωποι σήμερα μοιάζουν σαν να μην την χρειάζονται αυτά τα πνευματικά πράγματα, έχουν ανάγκη άλλα πράγματα.
-Αν σας προτείναν να κάνετε μια ετικέτα όπως εσείς την αντιλαμβάνεστε για ένα κρασί Το οποίο γευστικά εσάς δεν θα σας εξέφραζε ή δεν θα ήταν της ποιότητας που επιθυμείτε θα το κάνατε;
-Αυτό είναι ένα αυθαίρετο ερώτημα γιατί αυτός που κάνει ένα κακό κρασί δεν τον ενδιαφέρει η ετικέτα. Κοιτάει να βάλει τα πιο φθηνά υλικά που μπορεί από τον φελλό μέχρι το μπουκάλι. Στην περίπτωση όμως που μου ζητούσαν κάτι τέτοιο θα το έκανα γιατί είμαι επαγγελματίας .
-Στις δουλειές που έχετε κάνει μέχρι τώρα αισθάνεστε ότι έδεσε αυτό που είχατε στο νου σας με το προϊόν;
-Όχι, δεν έχει καμία σχέση αυτό. Απλώς στολίζεις το μπουκάλι, δεν σημαίνει ότι η ζωγραφιά της ετικέτας καθορίζει το περιεχόμενο και την αξία του κρασιού, δεν υπάρχει κάποια αλληλουχία είναι υπερβολή να το πούμε αυτό. Ας πούμε εγώ στα μπουκάλια που κρατάω για προσωπική μου χρήση ζωγράφισα ερωτικές φιγούρες και είχαν και μεγάλη επιτυχία .
-Αφού δεν υπάρχει αλληλουχία τότε γιατί δοκιμάζετε ένα κρασί πριν του δώσετε τη δίκη σας διάσταση, επηρεάζει τη δουλειά που θα κάνετε μετά ;
-Εγώ το δοκιμάζω γιατί έτσι κι αλλιώς θα το δοκίμαζα, τώρα αν μου αρέσει πολύ το κρασί που δοκιμάζω μπορεί να εμπνευστώ κάτι από αυτό, αλλά δεν είναι κάτι που καθορίζεται εκ των προτέρων. Βέβαια, πολλές φορές για ετικέτες που ζωγραφίζω έχει επέμβει και ο οινοποιός και αν συνεννοηθούμε μπορεί να βγει κάτι καλό σε συνεργασία. Ας πούμε ο Ιερόπουλος ήθελε οι ετικέτες του να έχουν βυζαντινά στοιχεία όπως το Χρυσόβουλο που δεν έχει ζωγραφικές λύσεις αλλά ιστορικές και θρησκευτικές. Ακόμα ο αμπελώνας του Ιερόπουλου έχει μια όμορφη βελανίδια και θέα στον Κορινθιακό κόλπο, οπότε για το κρασί Άρας εμπνεύστηκα και έφτιαξα ένα τοπίο που να θυμίζει την εικόνα του αμπελώνα και άρεσε πολύ στον κόσμο. Η συμβολή μου στην ετικέτα είναι το ζωγραφικό κομμάτι, με την υπόλοιπη μορφή της ετικέτας ασχολούνται οι γραφίστες, εγώ θα παρέμβω μόνο στο κομμάτι της αρμονίας.
-Δεν υπάρχουν κλασικά και μοντέρνα κρασιά όπως τα ροζέ ;
– Δεν είναι μοντέρνο το ροζέ μια ζωή πίναμε ροζέ κρασιά, φέτος μπορεί να είναι μόδα το ροζέ και του χρόνου τα λευκά , αυτό δεν σημαίνει τίποτα. Δεν υπάρχουν μοντέρνα κρασιά, υπάρχουν καλά και κακά κρασιά.
-Ποιο από τα κρασιά που δουλέψατε είχε μεγαλύτερη εμπορική επιτυχία ή βοηθήθηκε περισσότερο από την ετικέτα ;
-Δεν πιστεύω ότι το κρασί βοηθιέται από την ετικέτα. Δεν έχω κάνει μόνο ετικέτες σε κρασιά έχω κάνει περίπου 100 εξώφυλλα δίσκων σε σπουδαίους τραγουδιστές όπως ο Χατζηδάκης, ο Θεοδωράκης, ο Ξαρχάκος, έχω κάνει τους μελοποιημένους ποιητές. Μου έφεραν από την Αμερική δυο δίσκους που έχω ζωγραφίσει και έψαχνα να τους βρω, την αθανασία του Χατζηδάκη και τις δροσουλίτσες του Χάλαρη Επίσης έχω ζωγραφίσει γυμνά σχέδια στο Αποσταξαμιν . Αυτό δεν σημάνει ότι η ζωγραφιά που έχω κάνει στο δίσκο περιέχει την μουσική, είναι απλά μια εικόνα που μπορεί να τραβήξει το μάτι. Έτσι λειτουργεί η ζωγραφική στα προϊόντα αυτά.
-Το μπουκάλι με το κρασί είναι κάτι αναλώσιμο, δεν σας στεναχωρεί που βάζετε την τέχνη σας πάνω σε κάτι τόσο αναλώσιμο ;
-Όχι δεν με ενοχλεί καθόλου, μου αρέσει κι ολας. Εξάλλου κι εγώ αναλώσιμος είμαι κάποια στιγμή θα φύγω. Εκτός αυτούς πάνω στην ετικέτα βρίσκεται η ανατύπωση του έργου, όχι το πρωτότυπο.
-Από τις ετικέτες που έχετε ζωγραφίσει υπάρχουν κάποιες που να ξεχωρίζεται ή να τις συγκαταλέγατε στις αγαπημένες σας;
-Φυσικά πάντα υπάρχουν. Κυρίως στα κρασιά που κρατάω για προσωπική χρήση και δεν παρεμβαίνει ο οινοποιός.
-Τι κομμάτι της δουλειάς σας αντιπροσωπεύει το κομμάτι που συνδέεται με το κρασί ;
-Οι ζωγραφιές αυτές δεν είναι μέσα στην θεματολογία που δουλεύω, τις φτιάχνω ειδικά για τα κρασιά και αποτελούν ένα μικρό υποσύνολο. Πρόσφατα έκανα και μια έκθεση στο Γκάζι στη Τεχνόπολη. Τώρα ζωγραφίζω πόλεις με ανθρώπινες φιγούρες.
-Από την γενική καλλιτεχνική σας πορεία είσαστε ευχαριστημένος ;
-Ναι πάντα ήμουν ευχαριστημένος και όταν ήμουν εντελώς άγνωστος ήμουν ακόμα πιο ευχαριστημένος , γιατί όταν είσαι νέος έχεις όνειρα και πολλά πράγματα μπροστά σου, έχει άλλο φόντο η ζωή σου. Δεν είναι τόσο η ώριμη όσο η άγουρη προσέγγιση που έχει σημασία. Όσο μεγαλώνεις αφαιρείς πράγματα από τη ζωγραφική αλλά και από τη ζωή σου. Όπως φιραίνει το σώμα φυραίνει και το μυαλό. Πιο έξυπνος είσαι όταν είσαι 40 παρά 70 γιατί δουλεύει όλος ο οργανισμός πλήρως. Όλοι οι μεγάλοι συγγραφείς νέοι έγραψαν τις επιτυχίες τους, όταν είσαι εν δράση γίνονται όλα. Όταν είναι υγιές το σώμα είναι έτοιμο και για τα υλικά και για τα πνευματικά υλικά.
-Τι ήταν αυτό που σας ώθησε να γίνεται ζωγράφος, γιατί δεν ακολουθήσατε μια άλλη κατεύθυνση όπως γλύπτης ή αγρότης ;
– Πρώτα απ’ όλα ο αγρότης είναι κουραστική δουλειά και τώρα για να πούμε και την αλήθεια όταν πας στο σχολείο και σε βάζει ο δάσκαλος να κάνεις μια ζωγραφιά και σου πει ότι είναι πολύ καλή τότε χαίρεσαι και θες να την κάνεις ακόμα καλύτερη την επόμενη φορά και ήταν πας στο γυμνάσιο και εισπράξεις τα ίδια πράγματα τι νομίζεις ; Έτσι την ψωνίζει ο άνθρωπος. Και μετά λες γιατί να μην πάω και στη σχολή να σπουδάσω και έτσι το έκανα.
-Τι παραπάνω χαρά σας πρόσφερε αυτή η δουλειά ;
-Η χαρά είναι ότι κάνεις αυτό που θέλεις και όταν σου δώσει την δυνατότητα να ζήσεις από αυτό τότε είναι καλό. Κάνοντας αυτό που θέλεις, αυτό που σπούδασες και δεν κάνεις τίποτε άλλο είσαι ευτυχής με την δουλειά σου. Έχει και πολλά βάσανα γιατί προσπαθείς να φτάσεις αυτό που πολλές φορές φαντάζεσαι. Όταν ζωγραφίζεις ανακαλύπτεις πράγματα που θες να τα πας παραπέρα και εκεί αρχίζει ένα βάσανο που δεν έχει αρχή και τέλος . Αυτό είναι το σαράκι που τον τρώει τον καλλιτέχνη γιατί ποτέ δεν φτάνει σε αυτό που θέλει, πάντα είναι λίγο πιο πέρα. Νομίζουμε ότι δεν έχουμε κάνει τίποτα και κάθε μέρα αρχίζουμε από την αρχή
-Ποια είναι τα πιο σημαντικά πράγματα που σας έσωσε αυτή η δουλειά ;
-Πολλά πράγματα. Γνώρισα σημαντικούς ανθρώπους που τους θαύμαζα, όπως τον Χατζηδάκη με τον οποίο συνεργάστηκα και τον Γκάτσο, μεγάλα ταλέντα με μεγάλο μυαλό. Αυτοί οι άνθρωποι ξεχώριζαν δεν έχουν καμία σχέση με τα καθημερινά πράγματα, ότι ένιωθαν το έλεγαν χωρίς φόβο και ότι θεωρούσαν περιττό δεν το έλεγαν. Δεν λαΐκιζαν, είναι πολύ εύκολο να γίνεσαι αρεστός ειδικά μέσα από τις τέχνες και την πολιτική
-Μήπως είναι λάθος μας εμάς των μεγαλύτερων να βλέπουμε απαξιωτικά αυτό που φέρνουν οι νέοι ;
-Όχι , σε ορισμένα πράγματα είμαστε. Όσο υπάρχουν άνθρωποι θα υπάρχουν και σημαντικοί και ασήμαντοι . Σήμερα παίζει μεγάλο ρόλο το επικοινωνιακό στοιχείο που μπορεί να σε δοξάσει χωρίς να έχεις τα ανάλογα προσόντα, γι’ αυτό δεν μπορούν να αναδειχθούν αυτοί που υπηρετούν πραγματικά την τέχνη, είναι αλυσίδα.
-Αν έπρεπε να αντιστοιχήσουμε το κρασί με ένα χρώμα ποιο θα ήταν αυτό ;
-Αυτή είναι μια πολύ δύσκολη ερώτηση. Το κόκκινο χρώμα δεν έχει κακιά σχέση με το κρασί. Το χρώμα του κρασιού έχει ένα μυστήριο, γίνεται βιολέ, βυσσινί, ίσως με το μαύρο πιο πολύ.
-Από τα κρασιά που έχετε πιει ξεχωρίζετε κάποιο ;
-Πολλά κρασιά ξεχωρίζω, έχω πάει σε πάρα πολλά οινοποιεία, αλλά τόσο καθαρό το οινοποιείο όσο αυτό του Χρόνη Ιερόπουλου δεν έχω δει. Το 90% στο κρασί είναι καθαριότητα. Τα κρασιά του Χρόνη εγώ τα θεωρώ πολύ σπουδαία.
Φωτογραφίες-Γεωργία Καραμαλή
