της δρ. Χαρούλας Σπινθηροπούλου
Βρισκόμαστε στα μέσα Σεπτέμβρη (όταν γράφηκε το κείμενο) και στις περισσότερες περιοχές ο τρύγος έχει ολοκληρωθεί, απομένουν οι όψιμες περιοχές (Νάουσα, Μαντινεία, Αμύνταιο κλπ)
Ήταν πανελλαδικά, ένας από τους πιο δύσκολους τρύγους που έχω δει, και έχω δει πολλούς!
Οι δυσκολίες με τις οποίες ήρθαν αντιμέτωποι αμπελουργοί και αμπελώνες το 2023, με τις απότομες βροχές της άνοιξης που οδήγησαν σε αυξημένες προσβολές περονοσπόρου, καταστροφή του φυλλώματος και μεγάλη μείωση της παραγωγής, σε συνδυασμό με το ξηροθερμικό καλοκαίρι που ακολούθησε, δεν άφησαν ανεπηρέαστη την αμπελουργική χρονιά του 2024.
Οι αμπελώνες ξεκίνησαν με μειωμένα υδατικά και θρεπτικά αποθέματα και σχετικά υψηλές θερμοκρασίες με συνέπεια, η έκπτυξη των οφθαλμών να είναι ανομοιόμορφη και «φτωχή» σε ανθικές καταβολές, κυρίως στη νότια χώρα, προοιωνίζοντας χαμηλή παραγωγή. Απότομες, αλλά διόλου «ποτιστικές» βροχοπτώσεις, συνοδευόμενες με χαλάζι, και υψηλές θερμοκρασίες στη διάρκεια της βλαστικής περιόδου συνέβαλαν επίσης στη μειωμένη παραγωγή του 2024.
Σχεδόν όλοι οι αμπελουργοί και οι οινοποιοί κάνουν λόγο για υπερβολική πρωίμιση της παραγωγής και μεγάλη μείωσή της , λόγω των καιρικών συνθηκών.
Η μείωση της παραγωγής σε μικρότερο βαθμό αφορούσε και τους ποτιστικούς αμπελώνες, αφού η επίδραση των υψηλών θερμοκρασιών υπήρξε καθοριστική για το τελικό μέγεθος και το βάρος του σταφυλιού.
Όλοι οι οινοποιοί όμως δηλώνουν ότι η ποιότητα της παραγωγής εξαιτίας των χαμηλών αποδόσεων ανά φυτό είναι εκπληκτική!!! Αρχίζω λοιπόν να αναρωτιέμαι εάν οι υψηλές θερμοκρασίες βοήθησαν στη διατήρηση της οξύτητας και των αρωμάτων και γενικά της ποιότητας των λευκών και των ερυθρών μας ποικιλιών!!!
Και εάν είναι έτσι, το αποτέλεσμα της λεγόμενης κλιματικής κρίσης, θα είναι μόνο η μείωση της παραγωγής που θα μας αναγκάσει να πάρουμε τα όρη και τα άγρια βουνά?
Τι είδα εγώ στους αμπελώνες μέχρι τις αρχές Σεπτέμβρη που γράφτηκε το κείμενο:
- Σταφύλια χωρίς ιδιαίτερα φυτοπαθολογικά προβλήματα
- Ανομοιομορφία ωρίμανσης, αραιοραγία και ανισσοραγία ανάλογα με την ποικιλία
- Μικρή παραγωγή
- Χαμηλή απόδοση ραγών σε χυμό
- Πρωίμιση παραγωγής 7-20 μέρες
- Προβλήματα με ζώα (αγριογούρουνα, ζαρκάδια, αλεπούδες, πουλιά)
- Χαμηλές γενικά οξύτητες
Επεμβάσεις που διευκόλυναν την σωστή ωρίμανση του σταφυλιού και την επίτευξη ικανοποιητικού τρύγου
- Χρήση ζεόθιθου, λεοναρδίτη κλπ στο έδαφος
- Ψεκασμοί φυλλώματος με καολίνη
- Ψεκασμοί με σκευάσματα που βοηθούν στην ανθεκτικότητα ενάντια στο θερμοκρασιακό stress και στη διατήρηση του αρωματικού και φαινολικού δυναμικού των σταφυλιών
- Διατήρηση φυλλώματος στη σταφυλική ζώνη
- Λελογισμένη χρήση αρδευτικού νερού
- Συλλογή σταφυλιών δεύτερης άνθησης μαζί με αυτά της πρώτης (όπου υπήρχαν)
- Χρήση δικτυών σκίασης
- Ελαφρύ κορυφολόγημα και γενικά ήπιες αφαιρέσεις φυλλικής επιφάνειας
- Όψιμο αραίωμα φορτίου, όπου αυτό ήταν αναγκαίο
- Περίφραξη αμπελώνων
Συν Αθήνα και χείρα κίνει για τον τρύγο του 2025
Ο τρύγος του 2025 είναι κοντά και με την εμπειρία που αποκτήσαμε όλοι ας προσπαθήσουμε να μειώσουμε ενδεχόμενες αρνητικές επιπτώσεις την νέα χρονιά
Μακάρι να έχουμε έναν πραγματικό χειμώνα και να μην αντιμετωπίσουμε συνθήκες όπως αυτές των τελευταίων χρόνων, όμως συν Αθηνά και χείρα κίνει:
- Πότισμα αμπελώνων μετά τον τρύγο, ώστε να αποφευχθεί η πρώιμη φυλλόπτωση
- Χρήση εδαφοβελτιωτικών στο έδαφος (ζεόλιθος, λεοναρδίτης, κοπριά κλπ) σε συνδυασμό με χρήση ωφέλιμων μικροοργανισμών όπως οι διάφορες μυκόρριζες
- Αυστηρό κλάδεμα – κλάδεμα με βάση την ευρωστία του πρέμνου
- Άρδευση την άνοιξη σε περίπτωση λίγων βροχοπτώσεων το χειμώνα
Τα αποθέματα νερού μειώνονται, ενώ τα απόβλητά μας περισσεύουν. Η χρήση του νερού των βιολογικών καθαρισμών, μπορεί να αποβεί εξαιρετικά ωφέλιμη για τους αμπελώνες, το παράδειγμα χωρών όπως το Ισραήλ είναι εξόφθαλμο.
Από την άλλη, οι κατακλυσμιαίες βροχοπτώσεις οποιαδήποτε εποχή του χρόνου είναι γεγονός, η δημιουργία τοπικά, μικρών φραγμάτων και η αξιοποίηση γενικότερα των όμβριων υδάτων δε μπορεί να μένει σήμερα ανεκμετάλλευτη. Εμπειρία αξιοποίησης του βρόχινου νερού υπάρχει σε όλα τα Κυκλαδονήσια, αφού στο παρελθόν κάθε σπίτι χτίζονταν με υπόγειες δεξαμενές αποθήκευσης νερού. Ας εμπνευστούμε λίγο από αυτή την εμπειρία και ας δούμε πως μπορεί, με τη σημερινή τεχνογνωσία, να γίνει αξιοποιήσιμη σε κάθε τόπο.
