Χαραγμένος βαθιά στη μνήμη των οινοποιών σε όλον τον κόσμο θα μείνει ο τρύγος του 2020. Για λόγους που σχετίζονται με τις νέες συνθήκες που δημιούργησε η κλιματική αλλαγή, στους οποίους ήρθαν να προστεθούν το ξέσπασμα της πανδημίας του COVID-19 και η ανησυχία αλλά και η παγκόσμια οικονομική δυσπραγία που αυτό προκάλεσε.
Ο καύσωνας και οι φονικές πυρκαγιές στην Napa και τη Sonoma της Καλιφόρνια, η ξηρασία και οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες στη Γαλλία, οι καταιγίδες και οι ανεμοστρόβιλοι στην Ιταλία ήταν μόνο μερικά από τα ακραία καιρικά φαινόμενα που είχαν να αντιμετωπίζουν φέτος οι αμπελουργοί σε όλον τον κόσμο.
Όσον αφορά το εμπόριο, ο COVID-19 ήρθε για να κλείσει τις αίθουσες γευσιγνωσίας και την εστίαση εν γένει. Οι δασμοί της τάξεως του 25% που επέβαλαν οι ΗΠΑ στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά και γερμανικά κρασιά προκάλεσαν επίσης δραματική πτώση των εξαγωγών και αυτό, δυστυχώς, όπως φαίνεται, είναι ένα μέτρο που θα παραμείνει σε ισχύ στο προσεχές μέλλον.
Το αποτέλεσμα όλων των παραπάνω είναι τα ευρωπαϊκά κελάρια να παραμείνουν γεμάτα με απούλητο κρασί. Η πλούσια σοδειά του 2020 μπορεί να ήταν καλοδεχούμενη σε περιοχές, όπως η Βουργουνδία, αυτό όμως δεν ισχύει για όλους. Η κυβέρνηση της Ισπανίας, για παράδειγμα, έδωσε χρήματα στους αγρότες της για να μειώσουν την παραγωγή τους εφαρμόζοντας την πρακτική του πράσινου τρύγου. Με τόσα απούλητα αποθέματα τα οινοποιεία δεν είχαν πλέον διαθέσιμο χώρο για τα κρασιά της νέας εσοδείας και για να εξοικονομήσουν χώρο, πούλησαν τις αδιάθετες ποσότητες σε πολύ χαμηλότερη τιμή σε αποστακτήρια για να παραχθούν απολυμαντικά χεριών και αρώματα.
Αυτή είναι η εικόνα συνοπτικά. Ποια είναι όμως τα πιο σημαντικά γεγονότα που επηρέασαν κάθε περιοχή ξεχωριστά;
Καλιφόρνια: Στο έλεος φονικών πυρκαγιών
Οι προσδοκίες για τη σοδειά του 2020 στη Δυτική Ακτή των ΗΠΑ ήταν υψηλές, μέχρι τη στιγμή που ο καύσωνας, οι πυρκαγιές και ο καπνός “χτύπησαν” τις περιοχές Napa και Sonoma την περίοδο κατά την οποία οι αμπελουργοί τρυγούσαν τις λευκές ποικιλίες. Οι εργάτες συνέχιζαν να μαζεύουν τον καρπό από τα κλήματα σε ένα περιβάλλον γεμάτο καπνό, κυρίως τη νύχτα για να αποφύγουν τις εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες που επικρατούσαν κατά τη διάρκεια της ημέρας. Καθώς η θερμότητα επιτάχυνε την ωρίμανση, ο τρύγος έπρεπε να προχωρήσει ακόμα πιο γρήγορα.
Στη Napa οι πυρκαγιές έπληξαν κυρίως τα βουνά της Vaca στην απομακρυσμένη ανατολική πλευρά της κοιλάδας. Έκαψαν 165.000 στρέμμα και 1.000 σπίτια και άλλες εγκαταστάσεις, συμπεριλαμβανομένων δύο οινοποιείων και αρκετών αμπελώνων. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο φημισμένος αμπελώνας Cabernet του Volker Eisele Family Estate, ηλικίας 45 ετών, στην κοιλάδα Chiles καταστράφηκε.
Ο καπνός υπήρξε επίσης ένα πρόβλημα για τη σοδειά του 2020, καθώς η εκτεταμένη έκθεση των σταφυλιών σε αυτόν θεωρήθηκε ότι καταστρέφει τα σταφύλια και θα μπορούσε να μειώσει σημαντικά την ποσότητα κρασιού, που θα παραχθεί φέτος, ειδικά όσον αφορά τις ερυθρές ποικιλίες. Βέβαια, το κατά πόσον ο καπνός την ατμόσφαιρα καταστρέφει το σταφύλι είναι μια άποψη που αμφισβητείται, ενώ επίσης δεν επλήγησαν όλες οι περιοχές στον ίδιο βαθμό. Έτσι, υπήρξαν οινοποιεία που ανακοίνωσαν ότι δεν θα καταφέρουν να παράγουν κρασί φέτος και άλλα που ανακοίνωσαν ότι η παραγωγή τους δεν επηρεάστηκε από τη συγκέντρωση καπνού στον αέρα.
Στις 27 Σεπτεμβρίου η Καλιφόρνια βρέθηκε για δεύτερη φορά αντιμέτωπη την καταστροφική δύναμη της φωτιάς. Η πυρκαγιά, που ονομάστηκε Glass Fire, έκαψε στο διάβα της χιλιάδες στρέμματα γης, καταστρέφοντας στο σπίτια, επιχειρήσεις και οινοποιεία ξανά.
Αλσατία: Οι μεγάλες αποδόσεις ήταν ένα νόμισμα με δύο όψεις
Ο Jean Frederic Hugel του κορυφαίου οινοποιείου Famille Hugel ανέφερε ότι οι ξηροθερμικές συνθήκες που επικράτησαν στην περιοχή αλλά και η έναρξη του τρύγου δέκα ημέρες νωρίτερα σε σχέση με πέρυσι είχαν ως αποτέλεσμα να μην προλάβει να σαπίσει καμία ποσότητα σταφυλιού. Αυτό είναι κάτι που συμβαίνει σπανιότατα στην περιοχή. «Μέχρι εδώ θα μπορούσαμε να πούμε ότι μοιάζει με θαύμα», επισημαίνει ο ίδιος.
Ωστόσο, η γενναιόδωρη σοδειά του 2020 είναι ένα νόμισμα με δύο όψεις. Οι πωλήσεις των οίνων της Αλσατίας έχουν καταγράψει ιστορικό χαμηλό, λόγω της μεγάλης σοδειάς του 2018, της πανδημίας και των δασμών των ΗΠΑ. Τοπικά, ζητήθηκε από τους παραγωγούς να παράγουν 20% λιγότερο κρασί. Και ο Hugel μείωσε την παραγωγή του με επεμβάσεις στο αμπέλι, ακόμα στους καλύτερους αμπελώνες του. Κάτι ου συνέβη για πρώτη φορά μέσα στα τελευταία δέκα χρόνια, με αποτέλεσμα να παράγει τελικά λιγότερο Gewurztraminer.
Βουργουνδία: Ο πιο πρώιμος τρύγος των τελευταίων αιώνων
Στη Βουργουνδία, οι εργάτες μπήκαν στα αμπέλια στα μέσα Αυγούστου για να ξεκινήσουν τη συγκομιδή των σταφυλιών. Ο συγκεκριμένος τρύγος είναι ένας από τους πιο πρώιμους των τελευταίων αιώνων στην περιοχή.
Για τρίτη χρονιά στη σειρά κατά τη διάρκεια του τρύγου στη Βουργουνδία επικράτησαν υψηλές θερμοκρασίες και ξηρασία, ανέφερε ο Master of Wine, Jasper Morris, ο οποίος έκανε λόγο για έναν Ιούλιο με φοβερούς καύσωνες που επιτάχυνε την ωρίμανση. Κάποιοι οινοποιοί στο Côte de Nuits στο βορειότερο τμήμα της Βουργουνδίας, ολοκλήρωσαν τον τρύγο πριν τα τέλη Αυγούστου.
Η Veronique Drouhin Boss του Domaine Joseph Drouhin δήλωσε ότι το Pinot Noir ωρίμασε πριν από το Chardonnay, ενώ άλλοι οινοποιοί στο Côte de Beaune τρύγησαν και τα δύο ταυτόχρονα. «Τα λευκά είναι γοητευτικά και ισορροπημένα και τα ερυθρά παρουσιάζουν ένταση και δυναμικό παλαίωσης», ανέφερε η ίδια. Η διαλογή υπήρξε μια απαραίτητη διαδικασία καθώς η θερμότητα μετέτρεψε κάποια σταφύλια του Pinot σε σκληρές σταφίδες χωρίς καθόλου χυμό, έτσι οι αποδόσεις των ερυθρών ποικιλιών υπήρξαν πολύ μικρές.
Θα υπάρξουν μεγάλες διακυμάνσεις στην ποσότητα, την ποιότητα, τους αλκοολικούς βαθμούς και το στυλ αυτή τη χρονιά. Η Danielle Hammon της Becky Wasserman & Co. εξηγεί: «Το χρονικό σημείο που επέλεξαν οι παραγωγοί να ξεκινήσουν τον τρύγο θα διαδραματίσει τεράστιο ρόλο στην τελική ποιότητα του κρασιού».
Καμπανία: Μείωση 25% στην παραγωγή Σαμπάνιας
Περίπου 120.000 εργάτες απλώθηκαν στους αμπελώνες μιας συνήθως ψυχρής περιοχής, όπου ο τρύγος ξεκίνησε, νωρίτερα από κάθε άλλη φορά στις 17 Αυγούστου, σε κάποια από τα 319 χωριά της περιοχής. Ο περιφερειακός οργανισμός εμπορίου Comite Champagne, ο οποίος ορίζει τις ημερομηνίες έναρξης του τρύγου αλλά και τη μέγιστη παραγόμενη ποσότητα ανά εκτάριο, μείωσε την απόδοση κατά 25%. Αυτό μεταφράζεται σε 230 εκατ. μπουκάλια, εν αντιθέσει με τα 300 εκατ. της περασμένης χρονιάς. Αυτή η μείωση ορίστηκε καθώς οι παγκόσμιες πωλήσεις της σαμπάνιας μειώθηκαν κατά 30% το πρώτο εξάμηνο του 2020.
Η μείωση των αποδόσεων θα ενισχύσει την ποιότητα της φετινής παραγωγής, μιας και οι αμπελουργοί διάλεξαν μόνο τα σταφύλια της καλύτερης ποιότητας, ανέφερε η Vitalie Taittinger του οινοποιείου Champagne Taittinger. «Τα Chardonnay είναι εκπληκτικά φρέσκα, ενώ τα Pinot Noir παρουσιάζουν υπέροχα αρώματα».
Η Κοιλάδα του Λούρου: Ωφελημένη από την υπερθέρμανση του πλανήτη
Το 2020 είναι μια πολύ καλή χρονιά για την Κοιλάδα του Λούρου τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά, μια ευχάριστη αλλαγή μετά από διαδοχικές χρονιές κατά τα οποίες ο παγετός και η ξηρασία αποδεκάτισε τους αμπελώνες. Αυτή η ψυχρή περιοχή, στην οποία τα σταφύλια μετά βίας ωρίμαζαν, ωφελήθηκαν από την υπερθέρμανση του πλανήτη. «Τα Vouvray και Montlouis δείχνουν υπέροχα», αναφέρει ο Jacky Blot του κορυφαίου Domaine de la Taille Aux Loups, το οποίο παρήγαγε υψηλής ποιότητας λευκά το 2019. Πράγματι, το 2020 ήταν ο πρωιμότερος τρύγος μετά το 1556.
Ιταλία: Χτυπήθηκε από ακραία καιρικά φαινόμενα
Αναμένονται μεγάλες διαφορές από την μία περιοχή της Ιταλίας στην άλλη. Συνολικά, οι ποιότητα είναι καλή, αλλά η ποσότητα θα πέσει αρκετά χαμηλά σε κάποιες περιοχές. Στη Franciacorta, την πηγή του κορυφαίου αφρώδους οίνου της Ιταλίας, το οινοποιείο Arcari + Danesi έχασε το 30% της σοδειάς του λόγω των ακραίων καιρικών φαινομένων. Στην περιοχή Valpolicella του Veneto μία έντονη καταιγίδα προκάλεσε ζημιές ύψους 6 εκατ. ευρώ στους αμπελώνες. Στην Απουλία ο ανοιξιάτικος παγετός, επίσης, μείωσε την παραγωγή κρασιού.
Αντιθέτως, ο καιρός στο Chianti Classico ήταν πολύ καλός και ο Innocente Nardi, πρόεδρος του Conegliano Valdobbiadene Prosecco consortium, τόνισε ότι η υψηλή ποιότητα των φετινών Prosecco έρχεται να ακολουθήσει τα εξαιρετικά κρασιά του 2019. Και στις δύο περιπτώσεις, το ήπιο καλοκαίρι χωρίς πολύ υψηλές θερμοκρασίες και ξηρασία και η σωστή ποσότητα νερού εξασφάλισε την τέλεια ωρίμανση.
Το διάσημο κτήμα Ornellaia στην Τοσκάνη ξεκίνησε τον τρύγο στα λευκά στα μέσα Αυγούστου και για τα ερυθρά τη δεύτερη εβδομάδα του Σεπτεμβρίου. «Με τις εναλλαγές από τη βροχή στην ξηρασία και τις υψηλές θερμοκρασίες, η χρονιά δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ιδανική», επισημαίνει ο οινοποιός Axel Heinz αλλά συμπλήρωσε ότι: «τα κρασιά της φετινής χρονιάς έχουν πολύ όμορφες προοπτικές».
Ισπανία: Η βροχερή άνοιξη ευνόησε τον περονόσπορο
Σε πολλές περιοχές η εσοδεία του 2020 ήταν ιδιαίτερα γενναιόδωρη, αν και αυτό δεν ίσχυσε παντού. Η βροχερή άνοιξη στο Priorat ευνόησε τον περονόσπορο, προκαλώντας απώλειες στις αποδόσεις ακόμα και κορυφαίων παραγωγών, όπως το Cellier Mas Doix, το οποίο ξεκίνησε τη συγκομιδή νωρίς τον Αύγουστο. Ο περονόσπορος χτύπησε και την περιοχή Penedes με κάποιους παραγωγούς να χάνουν τα δύο τρίτα της παραγωγής τους. Στη Rias Baixas, στη βορειότερη ακτή, η εύρεση εργατών υπήρξε μία δύσκολη υπόθεση.
Ο Miguel Torres Jr, του οποίου η διάσημη οικογενειακή επιχείρηση κατέχει αμπελώνες σε διάφορες περιοχές από το Priorat μέχρι τη Rioja τονίζει ότι η ποιότητα θα διαφέρει από bodega σε bodega καθώς η ξηρασία και οι υψηλές θερμοκρασίες προκάλεσαν ζημιές στα σταφύλια. «Τα οινοποιεία με καλές ομάδες στο αμπέλι, που έχουν την ικανότητα να κάνουν την καλύτερη επιλογή, θα τα καταφέρουν», ανέφερε ο ίδιος.
Πορτογαλία: Οι υψηλές θερμοκρασίες μείωσαν την παραγωγή
Στην Κοιλάδα του Ντούρου, για πρώτη φορά μετά το 1827, κανένα ανθρώπινο πόδι δεν πάτησε σταφύλια στην Quinta do Vesuvio. Η παραδοσιακή αυτή πρακτική κατά την οποία οι άνθρωποι πιάνονταν μεταξύ τους και βάδιζαν μπροστά και πίσω πάνω στην πέτρα πατώντας τη σοδειά εφαρμόζεται εδώ και χιλιετίες. Ωστόσο, φέτος, αυτή η παραδοσιακή πρακτική δεν μπορούσε να εφαρμοστεί. Βέβαια, το 2020 έφερε κι άλλες προκλήσεις.
«Η μέση θερμοκρασία τον Ιούλιο στο Vesuvio και σε άλλες περιοχές που έχουμε εγκαταστάσεις ήταν η υψηλότερη των τελευταίων 40 ετών και είναι μόλις η δεύτερη φορά που ξεκινήσαμε τον τρύγο μέσα στον Αύγουστο», αναφέρει ο Rob Symington, του οποίου η οικογένεια κατέχει κτήματα και στον Douro και στο Alentejo. Και στις δύο περιοχές, η θερμότητα αφυδάτωσε τα σταφύλια, μειώνοντας σημαντικά τις αποδόσεις κατά 40% περίπου. Στην περιοχή Alentejo, ο τρύγος ξεκίνησε μία εβδομάδα νωρίτερα απ’ ό,τι συνήθως, όπως επίσης και στο Vinho Verde.
Με πληροφορίες από το κείμενο της Elin McCoy για το Bloomberg
